Мақсаты. Вакцинацияланған балалардағы ауруханадан тыс пневмонияның иммунологиялық ерекшеліктерін анықтау, олардың аурудың ауырлығына әсерін бағалау.
Материалдар мен әдістер. Бақылау 2017-2019 жылдары Қарағандыда 2 айдан 3 жасқа дейін ауруханаға жатқызылған әртүрлі дәрежедегі 85 баланы құрады. Олар 2 топқа бөлінді: біріншісіне вакцинацияланған балалар кірді (n=45), екіншісіне вакцинациясы бұзылған балалар кірді (n=40). Бақылау тобы 20 баладан тұрды.
Алынған нәтижелерді есептеу және бағалау MS Excel 2017 (Microsoft), SPSS 12.0.2 және Statistica 20 бағдарламалық пакетін қолдана отырып, Windows XP операциялық жүйесімен IBM үйлесімді компьютерде жүргізілді. Статистикалық талдау STATISTICA пакетін қолдану арқылы жүргізілді. Сандық деректер Me (медиана), Q1 (L-квартиль немесе төменгі квартиль нүктесі) және Q3 (U-квартиль немесе жоғарғы квартиль нүктесі) сияқты көрсеткіштермен ұсынылған. Крускал-Уоллес критерийі есептелді. Айырмашылықтар p < 0,05 кезінде статистикалық маңызды болып саналды.
Нәтижелер. Ерте жастағы балалардағы ауыр ауруханадан тыс пневмониясы бар вакцинацияланған балалардағы қабынуға қарсы MCP-1 цитокиндерінің сандық көрсеткіші 7,21 [5,25; 9,03] пг/мл Me [Q1; Q3], ал иммунизациясы бұзылған балаларда 15,18 [6,13; 50,11] пг/мл Me [Q1; Q3] (Крускал критерийлері- Уоллис р<0,05). 2 айдан 3 жасқа дейінгі балаларда жеңіл ауруханадан тыс пневмониясы бар вакцинацияланған балаларда MCP-1 қабынуға қарсы цитокиндерінің сандық көрсеткіші 2,13 [0,01; 3,02] пг/мл Me [Q1; Q3], ал иммунизациясы бұзылған балаларда –3,46 [0,04; 6,74] пг/мл Me [Q1; Q3].

Кіріспе. Миастения гравис – бұл бұлшықеттің патологиялық шаршау синдромымен көрінетін созылмалы аутоиммунды ауру. Эпидемиологиялық зерттеулер Сovid-19 пандемиясына байланысты аурудың ағымы өзгеруін көрсетеді.
Зерттеу мақсаты. Орталық Қазақстанда миастениямен ауыратын науқастар когортасының ерекшеліктерін талдау.
Материалдар мен әдістер. 2020 жылдың қаңтарынан 2022 жылдың желтоқсанына дейін Қарағанды облысының (Орталық Қазақстан) неврологиялық бөліміндерінде емделген, миастениямен ауыратын 98 науқастың ауру тарихына ретроспективті талдау жүргізілді.
Нәтижелер. Ерлер мен әйелдердің арақатынасы 1: 2,2 құрады. Науқастардың 46%-ында 18 бен 39 жас аралығында аурудың дебюті байқалады. Аурудың дебютінде көз және жалпыланған формалар тең пропорцияда ұсынылған. Егде жастағы адамдарда үйлесімділік басым болады. Науқастардың 23% – ында тимоманың КТ белгілері анықталды. Зерттелгендердің барлығы пиридостигмин бромидімен, глюкокортикоидтармен ем алды; цитостатикалық терапиямен – 1 науқас; иммуноглобулин G-мен – 1 науқас; моноклоналды антидене терапиясы бар емделушілер болмады.
Қорытындылар. Басқа елдермен салыстырғанда Орталық Қазақстанда миастениямен ауыратын науқастарда гендерлік және жас ерекшеліктерінде, ауру ағымында және үйлесімділікте айырмашылықтар бар. Иммунологиялық диагностика саласында және көрсеткіштерге сәйкес емдеудің халықаралық схемаларын енгізу бойынша жақсартулар қажет.

Мақалада бронхылық демікпемен (БД) ауыратын 62 науқастың зерттеу нәтижелері берілген. Науқастар 2 топқа бөлінді: 1-ші топқа орташа дәрежелі БД-мен 34 науқас, 2-ші топқа – ауыр дәрежелі БД 28 сырқат енді. Бронхылық демікпенің ауырлауы дерттің ұзақтығына, қауіп факторлардың, оның ішінде қолайсыз тұрмыстық жағдайдың болуына және оған сезімталдықтың дамуына байланысты. Ауыр дәрежелі бронхылық демікпеде астма-бақылау сынаманың 1,8 есе (р<0,05) төмендеуімен көрініс беретін бақыланбайтын ағым басым болды. Бронхылық демікпесі бар науқастарда тотығу метаболизмінің келесі ерекшеліктері анықталды: тотығу үдерісінің күшеюін көрсететін қан плазмасында ақуыздардың карбонил туындыларының, малонды диальдегидтің, АОРР бақылаумен салыстырғандағы өсуі байқалды. Ал БД-ің ауырлығының үдеуіне қарай қан плазмасындағы АОРР деңгейі артты.

Кіріспе. Қазіргі уақытта діріл ауруының кәсіби этиологиялық факторлары жақсы зерттелген,бірақ өзекті мәселе-бұл пациенттер тобын қатар жүретін патология аясында жүргізу, пациенттердің өмір сапасына және аурудың алыс болжамына әсері.
Мақсат. Артериялық гипертензиямен бірге діріл ауруы бар науқастардың тамақтану-метаболикалық күйін зерттеу.
Материалдар мен әдістер. Кәсіби патологияның мамандандырылған бөлімшесі базасында Облыстық кәсіптік патология орталығы жағдайында артериялық гипертензиямен ұштастыра отырып, діріл ауруы бар 336 пациентке тексеру жүргізілді. Клиникалық параметрлерді, қан қысымының тәуліктік профилін, ақуыз, липид және көмірсулар алмасуын, пациенттер денесінің құрамдас құрамын зерттеуді және адипокиндер мен цитокиндер профилін бағалауды қоса алғанда, артериялық гипертензиямен ұштастыра отырып, діріл ауруы бар пациенттердің клиникалық-нутритивтік және метаболикалық мәртебесін кешенді бағалау жүргізілді.
Нәтижелер және талқылау. Түнгі уақыттағы қысымның жеткіліксіз төмендеуі анықталды (nondippers), арық масса тапшылығы және фазалық бұрыштың төмендеуі аясында май массасы мен жасушадан тыс сұйықтықтың жоғарылауы, проатерогенді дислипидемия, ақуыз тапшылығы, көмірсулар алмасуының бұзылуы, адипокин мен цитокин белсенділігінің жоғары деңгейі анықталды.
Қорытынды. Зерттеу нәтижесінде діріл ауруы мен артериялық аурудың біріктірілген ағымындағы тамақтану бұзылыстарын диагностикалаудың қосымша маркерлері жасалды.
Қорытындылар. Артериялық гипертензиямен бірге діріл ауруы кезіндегі қоректік-метаболикалық бұзылулардың ерте диагностикасы ретінде берілген фенотиптегі қоректік-метаболикалық бұзылуларды сипаттайтын ең Ақпараттық интегралды көрсеткіштер анықталды-индекс бел шеңбері / жамбас шеңбері және белсенді-жасушалық масса.

2015 жылдан кейін 2 типті қант диабетін емдеуде парадигманың өзгеруі орын алды, қазір гликемияның мақсатты деңгейін бақылауды және қол жеткізуді ғана емес, сонымен қатар пациенттердің ілеспе ауруларын, MACE тәуекелдерін ескереді. Тәсіл жекеленді. 2022 жылғы консенсусқа сәйкес, АСЖҚА, СБА, СЖЖ бар пациенттерге емнің басында өмір салтын өзгертуден басқа, метформинді және кардио-, нефропротективті әсері бар 2 типті глюкоза-натрийді ко-тасымалдаушы ингибиторлар тобының препараттарын қолдану ұсынылады.
Бұл мақалада бұрыннан бар гипогликемиялық терапияға метформинмен қосымша эмпаглифлозинді тағайындаудың тиімділігі 12 ай бойы семіздікпен, ишемиялық артерия ауруымен, артериялық гипертензиямен ауыратын 30 адам тобына зерттелді.
Зерттеу нәтижелері бойынша келесі қорытындылар жасалды. Эмпаглифлозинді қолдану арқылы келесі метаболикалық әсерлерге қол жеткізуге болады: 1) гликемияның мақсатты деңгейіне жету және бірқалыпты деңгейде ұстап тұру, 2) гликирленген гемоглобин деңгейінің максимум 1,7%-ға дейін төмендету, 3) салмақ жоғалту, 4) липидті профильді жақсарту.

Бұл ғылыми мақала ұрықтың генетикалық патологиясын зертханалық диагностикалау туралы, туа біткен ақаулар мен генетикалық синдромдарды анықтау және алдын алудағы маңызды қадам ретінде. Авторлар кешенді тәсілді және гинекологтар, рентгенологтар, неонатологтар, клиникалық генетиктер және педиатрлар сияқты мамандардың көп салалы тобының қатысуын талап ететін бұл мәселенің жанжақтылығын көрсетті. Туа біткен генетикалық патологияны диагностикалауға мүмкіндік беретін көптеген әдістердің ішінде бұл басылым флуоресцентті ubгибридизация (ФГ) in situ көрсетеді Басқа иммуногенетикалық әдістермен салыстырғанда бұл әдіс жеке жасушаның генетикалық жағдайын бағалауға және қалыпты генотипі бар мыңдаған басқалардың арасында этиопатогенетикалық маңызды бірнеше анормальды жасушаларды анықтауға мүмкіндік береді. Бұл оның ТПР-дан артықшылығы, онда барлық жасушалардың ДНҚ-сы араласып, нәтиже орташа алынады. Мақалада ұрықтың патологиясын анықтау үшін скринингке пациенттерді таңдау көрсеткіштері берілген. Қазіргі уақытта көптеген елдерде пренатальды скрининг траекториясы ұқсас сынақтардан тұрады. Біздің мақаламыздың идеясы пренатальды скрининг туралы толығырақ этикалық талқылауларға кіріспе болып табылады. Қазіргі заманғы диагностикалық сынақтарды білу пренатальды тестілеуге (ПНT) жаңа көзқарасты анықтайды. Генетикалық тесттер және денсаулық сақтау саясатын жекелендірудің жалпы тенденциясы этикалық түрде пренаталдық диагнозды орнату үшін қажет.

Оқытудың заманауи тиімді технологиялары мен әдістерін енгізу фармацевтикалық кадрларды даярлауда өзекті мәселе болып табылады. Өкінішке орай, фармацевтика саласының менеджмент, дәрілік заттардың сапасын әзірлеу және қамтамасыз ету сияқты негізгі бағыттары, әсіресе өнеркәсіптік фармацевтикалық өндіріс технологияларының дамуы бүгінгі күні фармацевтикалық білім берудің даму қарқынынан едәуір озып тұр. Жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің мақсаты сұранысқа ие кадрларды даярлау ғана емес, болашаққа көзқарас, технологияларды зерттеу және трансферт, болашақ туралы білім болып табылатынын атап өткен жөн. Оқыту бағдарламасының мазмұнын және фармацевтика саласының заманауи талаптарын түлектерге жақындату мақсатында оқытуда тиімді тәсілдерді іздеу және енгізу қажет. Осы мақсатта біз өз жұмысымызда фармацевтикалық дайындық бағдарламасының студенттері арасында әртүрлі курстарда жобаға бағытталған және дуальды оқытуды енгізу тәжірибесін ұсынамыз. Талқылауда іске асыру процестерін талдау нәтижелері, жұмыста туындаған мәселелерді талдау ұсынылған.

Пандемияға қатысты әлемдегі жағдай инфрақұрылымның барлық қабаттарының, әсіресе білім берудің ақпараттық технологияларын зерттеу қажеттілігін туындатты. Осы себепті «Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар» (АКТ) пәні барлық жерде, соның ішінде медициналық жоғары оқу орындарында енгізілді. Жұмыстың мақсаты – қазіргі уақытта COVID 19, сондай-ақ еркін қол жетімді «Symptomate» мобильді қосымшасы деректерді өңдеу және визуализациялау үшін қолданылатын қымбат, дайын ГАЖ технологияларын қолданбай, қазіргі білім беру контекстінің шынайылығына сәйкес қолда бар ресурстарды пайдалана отырып, студенттердің оқуға деген ынтасын арттыру. Зерттеу нәтижесі – студент таңдаған сырқаттану бойынша жобаны қорғау, ол тақырыптың өзін тереңдетіп оқуды, мәліметтер қорымен жұмыс істеуді, статистикалық өңдеуді, оны 3D карталарын қолдану арқылы визуализациялауды, есептеулерді жүргізуді, диагностикамен онлайн сауалнамадан өтуді және іс қағаздарын жүргізу ережелерін қамтиды.

Жұмыстың мақсаты. Жатыр мойны обырынан алдын алуға болатын өлім-жітім көрсеткіштерін анықтау мысалында оқу процесіне алдын алуға болатын өлім-жітімді есептеу әдістемесін енгізуді қарастыру.
Материалдар мен әдістер. Деректер экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымының (ЭЫДҰ) елдерінің сарапшылары әзірлеген критерийлер мен индикаторлар негізінде қалыптастырылды. ЭЫДҰ елдерімен және басқада елдердегі онкологиялық аурулар себебі бойынша алдын алуға болатын өлімжітім көрсеткіштеріне салыстырмалы талдау жүргізілді. 2015-2021 жылдар аралығындағы статистикалық деректер Қазақстан Республикасы Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігінің Ұлттық статистика бюросынан алынды (https://stat.gov.kz).
Tалқылау. Денсаулық сақтау жүйелерінің тиімділігін бағалау ЭЫДҰ және ЕО (Еуропалық Одақ) елдерінде маңызға ие болуда. Алдын алуға болатын өлім-жітім көрсеткіштері алдын алу және емдеуге болатын өлім себептерінен мезгілсіз өлімнің алдын алуда қоғамдық денсаулық сақтау мен денсаулық сақтау саясатының тиімділігін бағалаудың бастапқы нүктесі болып табылады. Алдын алуға болатын өлім – жітімді есептеу бойынша дағдыларды игеру және білім беру бағдарламасын игеру шеңберінде алдын алуға болатын өлім-жітім көрсеткіштерін есептеу нәтижелерін түсіндіру (даярлау бағыттары-Денсаулық сақтаудағы менеджмент, MBA, EMBA, Жаһандық денсаулық және денсаулық сақтау) болашақ мамандарға практикалық қызметте, атап айтқанда Денсаулық сақтау жүйесінің тиімділігі индикаторларын ЭЫДҰ елдерімен салыстырмалы бағалауды жүргізу кезінде қажет. Әр түрлі елдерде жүргізілетін Денсаулық саласындағы денсаулық сақтау жүйесінің тиімді қызметі аурулардың таралуы мен бақылауына үлкен әсер етеді. Мысалы, 2015-2021 жылдар аралығында Қазақстанның бірқатар өңірлерінде (Ақмола облысы, Жамбыл облысы, Шымкент қаласы, Түркістан облысы) жатыр мойны обырынан алдын алуға болатын өлім-жітім деңгейінің төмендеуі, өңірлерде іске асырылатын профилактикалық іс-шаралардың тиімділігін дәлелдейді. Сонымен қатар, Қазақстанның бірнеше өңірлерінде (БҚО, Қызылорда облысы, Маңғыстау облысы, Павлодар облысы, Қостанай облысы, ШҚО) жатыр мойны обырынан алдын алуға болатын өлім-жітім көрсеткіші өскен, бұл бастапқы және қайталама профилактика мен емдеу деңгейінде іс-шараларды күшейту қажеттілігі дәлелдейді. Осылайша, алдын алуға болатын өлім-жітім көрсеткіштерінің өңірлік бірыңғай еместігін айқындау және зерделеу әйелдер халқының денсаулығын сақтау жөніндегі іске асырылып жатқан стратегиялардың әлсіз және күшті жақтарын айқындауға мүмкіндік береді.
Нәтижелер. Алдын алуға болатын өлімді есептеу әдістемесі тұрақты дамудың үшінші мақсатына (ТДМ) жетудің негізгі элементі болып табылады. Денсаулық сақтаудағы менеджмент, MBA, EMBA және Жаһандық денсаулық және денсаулық сақтау білім беру бағдарламаларының болашақ магистрлері алдын алуға болатын өлімді есептеу әдістемесін меңгеруі, сондай-ақ алдын алу және емделетін өлімжітімнің тұжырымдамалары мен ұғымдарын нақты түсінуі қажет, бұл оларға болашақта іске асырылатын бағдарламаларды уақтылы бағалауды жүзеге асыруға мүмкіндік береді және алдын алуға болатын өлімді азайту бойынша шешуші және дәлірек, тиімді шаралар қабылдауға ықпал етеді.
Қорытынды. Алдын алуға болатын өлім-жітімді есептеу әдістемесін магистратураның білім беру бағдарламасына енгізу нәтижесінде білім алушыларға алдын алуға болатын өлім-жітім ұғымдарымен байланысты жаңа термионологияны меңгеруге, алдын алуға болатын өлім-жітім көрсеткіштерін есептеу дағдыларын игеруге, сондай-ақ, негізінен қоғамдық денсаулық сақтаудың және алғашқы профилактика ның тиімді шараларының көмегімен алдын алуға болатын өлім-жітім себептеріне, сондай-ақ өлім-жітім себептеріне салыстырмалы талдау жүргізуге мүмкіндік беріледі, оларды уақтылы және тиімді денсаулық сақтау шараларымен емдеуге болады, соның ішінде қайталама профилактика және емдеу (яғни, ауру басталғаннан кейін, өлімді азайту үшін).

Нефробластома (Wilms қатерлі ісігі) балалардағы ең көп таралған қатерлі эмбрионалді ісіктердің бірі болып табылады. Нефробластома балалық шақтағы барлық ісіктердің 5-11% құрайды, оның жиілігі 10 000 тірі туылған нәрестеге шаққанда 0,4-тен 1-ге дейін. Көбінесе 5 жасқа дейінгі балаларда, сирек жаңа туған нәрестелер мен ересектерде. Біз шала туылған қыз баланың өмірінің 1-ші күнінен бастап, аурудың динамикасын, кешенді тексеру мен емдеуді, соның ішінде жоғары мамандандырылған көмекті көрсететін клиникалық бақылауымызды ұсынамыз. Қауіп факторларын ескере отырып, 13 күндік жаста өліммен аяқталатын қолайсыз болжам болды: ерте жас, диффузды анаплазиямен неонаталді кезеңде нефромегалия түріндегі антенаталді көрініс. Өлімнің себептері жүрек-өкпе жеткіліксіздігі және бүйрек жеткіліксіздігі болып табылады.