Тіндік инженерия технологиясының дамуымен, қайта құру хирургиясында биоматериалдарды пайдалану дамудың жаңа сатысына айналды. Айта кету керек, құлақ пердесі жарғағының ақауларын жабу үшін тимпаналды мембрананың матасына "ұқсас" жоғары технологиялық материалдарды іздеуге бағытталған клиникалық және эксперименталдық зерттеулер отохирургия мәселелерді толығымен шешпейді. Осы жұмыстың мақсаты хирургиялық оториноларингологияда реконструктивті биологиялық материал ретінде ірі қара малдың ксенобрюшинасының децеллюризацияланған матриксін қолдануды зерттеу болып табылады. Соңғы 20 жылда қол жетімді әдебиетте авторлар мирингопластика кезінде децеллюляцияланған ксенобрюшинаның матриксін қолдану туралы деректерді таппады.

Берілген шолуда шетелдік көздерден алынған әдеби деректердің негізінде жоғарғы зәр шығару жолдарын стенттеуге дейін және кейін бөлінген пациенттерде қоздырғыштар спектрін бағалау жүргізілген. Әдеби деректерді талдау стенттер мен зәрдің үлгілерінен ерекшеленген жиі микроағзалар Е coli, P. mirabilis, P. aeruginosa, S. epidermidis, Е. faecium болып табылатынын көрсетті. Берілген микроағзалардың көбі антиботикті препараттарға төзімді, бұл өзекті мәселе болып тұр, себебі бұл ауруханаға жатқызу мерзімінің ұзаруына, өлімнің артуына және медициналық шығындардың көбеюіне әкеліп соғады. Қазіргі уақытта зәр шыгару жолдарының стенттеуі кезіндегі терапияның және антибактериалды алдын алудың тиімділігін растайтын шетелдік жұмыстардың болуына қарамастан, әлі күнге дейін микроағзалардың спектрі және олардың антибактериалды препараттарға сезімталдығы туралы жергілікті деректер жоқ, бұл келешек зерттеулердің өзектілігін көрсетеді.

Мемлекеттің әлеуметтік-экономикалық және салауаттылық жағдайын көрсететін қоғамдық дамудың маңызды өлшемі жұмыс істейтін халықтың денсаулық жағдайы болып табылады. Психоәлеуметтік өндірістік орта еңбекті ұйымдастыру мәдениетінен, сондай-ақ адамдардың өзара қарым-қатынастарынан, олардың рухани құндылықтарынан, наным-сенімдерінен және кәсіпорында күнделікті қызметтен тұрады. Бұл факторлар жиынтығында жұмысшылардың психикалық және физикалық жай-күйіне әсер етеді. Эмоционалдық немесе психикалық стресс тудыруы мүмкін факторлар жиі стресс факторлары деп аталады. Осыған байланысты, психоәлеуметтік өндірістік ортаны салауатты жұмыс орындарын құраушы ретінде зерделеу қажеттілігі туындайды. Мақсаты: өндірістегі кәсіби қауіптерді басқару үшін психоәлеуметтік өндірістік ортаның факторларын зерттеу.

Оқушылар мектепте көп уақыт өткізеді, онда су, санитария және гигиена (ССГ) қызметтері диарея, тыныс жолдарының инфекциясы және топырақ арқылы берілетін гельминттер сияқты ауруларды азайту арқылы денсаулықты жақсарта алады. Соңғы зерттеулер көрсеткендей, мектептердегі ССГ қызметтерінің жақсаруы аурудың төмендеуіне оң әсер етеді; мысалы, ССГ қолжетімділігі жоғары мектептерде, диарея 29% аз болды. Респираторлық инфекциялардың белгілері ССГ қызметі жақсы мектептерде, бұл қызмет төмен мектептерде 25% төмен болды. Жұмыстың мақсаты: ауыл мектептеріндегі санитарияға қолжетімділікті бағалау. Материал және әдістері: зерттеу-мектеп әкімшілігімен сұхбат, бақылау парағы және оқушыларға арналған сауалнаманы қолдану арқылы жүргізілді. Нәтижелері және талқылауы: оқушылардың 13,3%-ы дәретханалар құлыптаулы және кілт жоқ деп мәлімдеді. Студенттердің 20,5%-ы дәретханаларды жыныстық бөлудің жоқтығын хабарлады. Олардың 46,4% қыздар құрады. Сонымен қатар, студенттердің 29,5%-ы жынысы бойынша бөлінудің болмауы мәселесін сипаттады. Олардың 57,1% қыздар құрады. Оқушылардың 20,23% кіші мектеп оқушылары дәретхананы бөгде адамның көмегінсіз пайдалана алмайтынын хабарлады. Қорытынды: жағдайды талдай отырып, мектептерде санитарияға қол жетімділік бар, бірақ оларды ұстау шарттары сақталмайды деп қорытынды жасауға болады.

Қазақстан Республикасында 10 жыл тереңдігіндегі өндірістік жарақаттану мен кәсіби ауруларға талдау жүргізілді, қолайсыз және зиянды еңбек жағдайлары бар салалар бойынша деректер ұсынылды. Ерлер мен әйелдер арасындағы (соның ішінде топтық) оқиғалардың жалпы санының динамикасы көрсетілген, өндірістегі жазатайым оқиғалардан зардап шеккендердің және қаза болғандардың саны келтірілген. Экономикалық қызметтің жекелеген түрлері бойынша және ҚР әр түрлі аймақтарындағы жазатайым оқиғалар деңгейі бойынша өндірістік жарақаттану және кәсіби аурулар бойынша деректер көрсетілген. Жұмыстың мақсаты: соңғы 10 жыл, 2008-2018 ж.ж. аралығындағы ҚР-ғы өндірістік жарақаттану мен кәсіби ауруларды талдау. Материал және әдістері: Қазақстан Республикасында өндірістік жарақаттану мен кәсіби сырқаттанушылыққа шолу Қазақстан Республикасының Статистика жөніндегі агенттігінің статистикалық деректерін талдау негізінде жасалды. Нәтижелері және талқылауы: жазатайым оқиғалар деңгейін талдау республиканың барлық өңірлерінде өндірістік жарақаттанудың төмендеуінің жалпы үрдісі бар екенін көрсетті. Мысалы, 2008 және 2018 жылдардағы көрсеткіштерді салыстыру кезінде мыналар байқалады: Қарағанды облысы бойынша - 54,2%-ға төмендеді; Шығыс Қазақстан облысы бойынша - 43,6%-ға төмендеді; Павлодар облысы бойынша - 43,6%-ға төмендеді; Астана қаласы бойынша - 55,9%-ға төмендеді; Алматы қаласы бойынша - 44%-ға төмендеді. Осыған қарамастан, елдегі өндірістік жарақаттану мен кәсіби аурулардың жалпы деңгейі жоғары болып қалуда, ол еңбек жағ-дайларын бағалау нәтижелері бойынша іс-шараларды іске асыруды және ерекше назар аударуды талап етеді. Қорытынды: жалпы республикадағы жарақаттану және кәсіби аурулар бойынша жағдайды талдай отырып, әрбір болған жазатайым оқиға әлеуметтік шығыннан басқа мемлекетке үлкен материалдық шығын әкеледі деп айтуға болады. Талдау нәтижесінде жазатайым оқиғалардан зардап шеккендердің ең көп саны және тиісінше неғұрлым көп материалдық шығындар тозған негізгі қорлары, өңделген шикізат базасы бар өңірлерде байқалатыны анықталды, мұның салалық салдары да бар.

Ауаның ластануы халықтың денсаулығын сақтау саласындағы маңызды міндеттердің бірі болып табылады. Ірі қалаларда ауаның ластануы негізінен стационарлық көздерден туындайды (өнеркәсіптік және жылу-энергетикалық кәсіпорындар). Мақсаты: Орталық Қазақстанның өндірістік қаласындағы атмосфералық ауаның жағдайын бағалау. Материалдар мен әдістер. экологиялық, ретроспективті және статистикалық зерттеу әдістері қолданылды. Статистикалық талдау Statistica 8, сипаттама статистикасы арқылы жүргізілді. Нәтижелерімен талқылау: атмосфералық ауаға ластаушы заттардың шығарыс көлемі бойынша Теміртау қаласы 2018 жылы 587 мың тонна зиянды заттардың көлемімен республика бойынша екінші орынға шықты. Металлургия өнеркәсібі зауыттарының шығарыстарында әр түрлі диаметрлі бөлшектер, көмірсутектер, азот оксидтері, ауыр металдардың тұздары, күкірті бар қосылыстар басым болады. Барлық осы улы заттар, олардың рұқсат етілген концентрацияларынан жоғары болған жағдайда, халықтың денсаулығына кері әсер етеді. Қорьтынды: атмосфералық ауаның көптеген ластану көздерін жеке адамдар бақылауда ұстай алмайды, сондықтан жергілікті, ұлттық және халықаралық деңгейдегі биліктің шоғырландырылған әрекетін талап етеді.

Ілеспе құрғақ көз ауруы қасаң қабықтың созылмалы дегенеративті ауруларының ағымын күшейтеді және роговицы трансплантациясының нәтижелерін нашарлатады. Ксерозды тиімді релегиясыз мүйіздік трансплантат ауруы кезіндегі кератопластика 30% жағдайда ғана трансплантациямен аяқталады. Мақсаты: 500-700 кДа молекулалық салмағы бар гиалурон қышқылын мүйізді қабық ауруын емдеуде клиникалық зерттеуде қолданудың тиімділігін анықтау. Материалдар мен әдістер: зерттеуге 24-тен 87 жасқа дейінгі 19 науқас (20 көз) кірді, олар кератопластикадан кейін роговиканың созылмалы дегенеративті аурулары үшін егу ауруы дамыды. Емдеу кезінде симптомдардың ауырлығының өзгеру динамикасы OSDI тестін қолдану арқылы терапия курсы кезінде апта сайын бағаланды (окулярлық беттік ауру индексі). Құрғақ көз ауруының объективті белгілерінің динамикасын бағалау үшін келесі инъекциядан бір апта бұрын висометрия, биомикроскопия, Ширмер сынағы және ЛИПКОФ сынағы өткізілді. Науқасты бақылау зерттеуі соңғы инъекциядан бір апта өткен соң жүргізілді. Нәтижелері: терапия кезінде көздің алдыңғы беті жағдайының объективті көрсеткіштерінің өзгеруі оң динамикамен сипатталды. Ширмер сынағының ең жылдам және маңызды өсуі (p <0.00001) бір ай бойына тұрақты әсер етеді. OSDI индексінің төмендеуі бірінші инъекциядан кейін байқалды және курс кезінде және ол аяқталғаннан кейін соңғы инъекциядан бір ай өткен соң бақылауға дейін төмендей берді (p <0.00001). Қорытынды: натрий гиалуронатын (500-700 кДа) апта сайын субконъюнктивалық енгізуді қосқанда кешенді емдеу егу жағдайына оң әсерін тигізеді, оның өмірін ұзартады.

Материалдар мен әдістер: зерттеуге 79 бала қатысты. Гликозилирленген гемоглобин деңгейіне байланысты 6 негізгі топ құрылды. Бақылау тобын 52 бала құрады. «Авторефкератометр «Huvitz» (HRK-7000A) құрылғысының көмегімен рефрактометрияны зерттедік және сандық талдау үшін көз рефракциясының сфералық эквивалентін есептедік. Нәтижелер және талқылау: бақылау топтағы пациенттермен салыстырғанда негізгі топтағы балалар арасында жай миопиялық (21,5%) және аралас астигматизм (36,7%) жиірек кездесті. Бақылау топтарында сәйкесінше 5,8% және 5,76% құрады. Қант диабетімен ауыратын және астигматизмі бар балалардағы сфералық эквиваленті есептелген клиникалық рефракция деңгейі бақылау топтарынан зерттелген меридиандардың біреуінде кездесетін біршама «миопизациямен» ерекшеленеді. Гликирленген гемоглобин деңгейіне тәуелді негізгі топтағы пациенттердің клиникалық рефракция деңгейін анықтау III және V топтарда -0,76 Д-дан VI және VII топтарда +0,5 Д дейінгі мағыналар вариабильділігін көрсетті. Қорьтынды: бақылау топтарындағы балалармен (38,5%) салыстырғанда қант диабетімен ауыратын пациенттер (76%) арасында рефракция аномалиялары жиірек кездесті. Бақылау топтағы пациенттермен салыстырғанда негізгі топтағы балалар арасында миопиялық (21,5%) және аралас астигматизм (36,7%) жиірек кездесті. Бақылау топтарында сәйкесінше 5,8% және 5,76% құрады. Қант диабетімен ауыратын балалардағы сфералық эквиваленті есептелген клиникалық рефракция деңгейі бақылау топтарынан зерттелген меридиандардың біреуінде кездесетін біршама «миопизациямен» ерекшеленді. Гликирленген гемоглобин деңгейіне тәуелді негізгі топтағы пациенттердің клиникалық рефракция деңгейін анықтау III және V топтарда -0,76 Д-дан VI және VII топтарда +0,5 Д дейінгі мағыналар вариабильділігін көрсетті.

D кальцитриолдің витаминінің белсенді формасының жетіспеушілігі созылмалы бүйрек ауруының бастапқы кезеңінде анықталады және шумақтық сүзілу жылдамдығы проксимальды түтікшелерде оның синтезінің төмендеуіне байланысты төмендеген сайын дамиды. D кальцитриолдің витаминінің деңгейінің төмендеуі салдары болып табылады және сонымен бірге оның дамуын жеделдетеді. Бұл мақалада 1-ден 17 жасқа дейінгі балалардағы созылмалы бүйрек ауруы мен D витаминінің арасындағы тәуелділікті талдау бойынша ғылыми зерттеулердің нәтижелері мен әдебиеттердегі мағлұматтар келтірілген. Әр түрлі сатысы бар балаларда D витаминінің деңгейін анықтау. Науқастар мен әдістер. 2020 жылғы қаңтар мен 2020 жылғы қыркүйек аралығында біз 40 баланы тексердік (16 ұл және 24 қыз). Пациенттердің жасы 1-ден 17 жасқа дейінгі аралықты құрады. D витаминінің жетіспеушілігі (CKD)-мен ауыратын балалардың 62,5%-ында анықталды. D витаминінің жетіспеушілігі 25% жағдайда байқалды витаминінің жетіспеушілігінің таралуы шумақтық сүзілу жылдамдығының төмендеуімен байланысты. (CKD)-мен ауыратын балаларда D витаминінің деңгейін анықтау уақтылы түзету және (CKD) одан әрі прогрессиясының алдын алу үшін маңызды. Уақытында алмастыру терапиясы (CKD) бар баланың өмір сүру сапасын жақсартады және асқынулардың дамуын болдырмайды.

Предиабетпен ауыратын науқастардағы қан тамырлары қабырғасының өзгеруі қазіргі уақытта жақсы түсінілмеген, дегенмен, тіпті преддиабет сатысында эндотелий дисфункциясы (ЭД) пайда болады. Мақсаты: диабет алды жағдайы бар науқастардағы эндотелиальды дисфункция маркері - Endocan-1, интима-медиа қалыңдығы (ИМҚ) және инсулинге төзімділік (ИТ) көрсеткіштері арасындағы байланысты зерттеу. Материалдары мен әдістері: 18-ден 65 жасқа дейінгі 133 адамның қатысуымен кросс-секциялық бақылаулы зерттеу жүргізілді. Сауалнама мен клиникалық бағалау жүргізілгеннен кейін, зерттеуге қатысушылар 2 топқа бөлінді: 1 топ (n=55) - диабет алды жағдаймен ауыратын науқастар, 2 топ (n=78) - диабет алды жағдайы жоқ науқастар. HbA1c деңгейі 5,7% -дан 6,4% дейін көрсеткіш диабет алды жағдай деп саналды. Жалпы ұйқы артериясын (ЖҰА) ультрадыбыспен өлшеуде ИМҚ>0,9 мм болуы атеросклероздың бар екендігін көрсетті. Нәтижелер: Endocan-1 деңгейіндегі айтарлықтай айырмашылықтар 1-тобы (орташа±SD: 1787.18±435.1 пг/мл) мен 2 топ (626.19±118.1 пг/мл; p=0.01) арасында анықталды. Сондай-ақ ИМҚ зерттеуінде 2-топпен салыстырғанда 1-ші топтағы науқастарда айтарлықтай айырмашылықтар табылды, осылайша оң ЖҰА-ның ИМҚ 0,85±0,18 мм, сол жақ ЖҰА-ның ИмҚ 0,96±0,22 мм (p=0,03) диабет алды жағдаймен ауыратын науқастарда болды. Корреляциялық талдауда Endocan-1, оң ЖҰА-ның ИМҚ (r=0.62; p=0.005), сол жақ ЖҰА-ның ИМҚ (r=0.86; p<0.001) және атеросклероз (r=0.86; p<0,001) араларында корреляциялық байланыс анықталды. Бұл мәліметтер диабет алды жағдаймен ауыратын науқастарда Endocan-1 жоғарылауы ЖҰА-ның ИМҚ қалындауымен байланысты екенін көрсетеді. Сонымен қатар, Endocan-1 деңгейінің жоғарылауы осы науқастарда субклиникалық атеросклероздың дамуына әсер етеді. Endocan-1 инсулинмен (r=0,27; p=0,03), IR-HOMA индексімен (r=0,37; p=0,02), C-пептидпен (r=0,23; p=0,03), аш қарындағы глюкозамен (r=0,22; p=0,05) дәлелді корреляцияны көрсетті. Қорьтынды: біз диабет алды жағдаймен ауыратын науқастарда Endocan-1 биомаркері, ЖҰА-ның ИМҚ және ИТ арасындағы байланысы бар екендігі анықталды. ИТ жоғарлауы Endocan-1 деңгейінің және ИМҚ-ның жоғарылата отырып, науқастарда ЭД және жүрек-қан тамырлары қаупінің жоғарлауына алып келеді.

Мақалада жаңа туған нәрестелер мен өмірдің алғашқы айларындағы балалардың геморрагиялық ауруының негізгі клиникалық көріністері талданады. Сондай-ақ, аурудың барысы жэне геморрагиялық аурудың алдын-алу шаралары қарастырылады.

Жұмыстың мақсаты: 60 жастан асқан науқастардағы COVID-19 ағымының ауырлауына алып келетін қосымша патологиялардың салмақтық үлесі мен асқынуларын, клиникалық-зертханалық көрсеткіштерді зерттеу. Материалдар мен эдістер: қатар жүретін патологиясы мен асқынуымен жүретін, COVID-19-мен ауыратын 60-тан асқан 134 науқастың медициналық құжаттарына ретроспективті талдау жасалды. Пациенттер екі жас санатына бөлінді: қарт адамдар (60-тан 74 жасқа дейін) - 89 пациент, сондай-ақ егде адамдар (75-тен 90 жасқа дейін) - 45 пациент. Нэтижелер менталдау: COVID-19 ауыр қолайсыз ағымы жүрек-қан тамырлары жүйесімен қатар жүретін аурулардың болуымен байланысты болды (жүректің ишемиялық ауруы, артериялық гипертензия, миокард инфарктісі) - 115 (85,8%). Тыныс алу жүйесінің ілеспе патологиясы 16 (11,9%) жағдайда, 2 типті қант диабетінің болуы - 36 (26,9%), онкопатология - 8 (5,9%) жағдайда байқалды. Асқынулардың дамуы аурудың ағымына да эсер етті, ең көп таралған көрінісі пневмония болды, DN жэне ARDS-ге экелді. Қолданыстағы классификацияға сэйкес, КТ мэліметтері бойынша өкпенің зақымдануы 10-дан 90%-ке дейін болды. РИТБ-не ауыстырылған науқастарда байқалған тұрақты лейкопения аурудың ауыр ағымының айқын белгісі болды. Нейтрофилия, лимфоцитопения, D-димер, С-реактивті ақуыз деңгейінің жоғарылауы зертханалық критерийлер болды.

Мақалада Қарағандыдағы балалар ауруханасына жатқызылған балалардағы коронавирустық инфекция ағымының клиникалық көріністері мен ерекшеліктері сипатталған. Ауруханаға түскен балалардың жасы 6 айдан 15 жасқа дейін болды. КВИ 2 жасқа дейінгі балаларда үлкен жастағы балаларға қарағанда жиі кездесті. Ауру негізінен жеңіл-орташа дэрежеде болған. Кавасаки синдром диагнозы 5 науқасқа қойылды.

Дабыл жарғағының пластикасына арналған децеллюляризацияланған ксеноқұрсақ матриксінің жаңа биологиялық материалы ұсынылды. Жұмыстың мақсаты - экспериментте децеллюляризацияланған ксеноқұрсақ матриксін пайдалана отырып, биологиялық имплантпен мирингопластикалаудан кейінгі есту қабілетін сандық бағалау. Аудиограммада айқындалған үшеуден артық жоғарғы көрсеткіштерінің жиындық ұзындығын бағалауға негізделген туындатылған есту қарымы эдісінің көмегімен (BAER-тест) децеллюляризацияланған ксеноқұрсақ матриксін жэне кадаврдың консервіленген қатты ми қабығының мирингопластикасынан кейін есту қабілетіне салыстырмалы сипаттама берілді. Қорытындысында сау құлақ пен жаңа биологиялық имплант қойылып операция жасалған құлақ арасында - 53,2±13,55мм жэне 40,6±9,77мм сэйкесінше (р>0,05) аудиограммадағы үшеуден артық орташа көрсеткіштерінің статистикалық маңызды өзгерістері анықталмады. децеллюляризацияланған ксеноқұрсақ матриксін қолдана отырып, жасалған мирингпластикадан кейінгі құлақтың шалғыштығы бастапқы көрсеткіштері-не жақын болып келеді.

Шаштағы макро- және микроэлементтердің құрамын анықтау маңызды сот-медициналық диагностикалау белгісі болып табылады. Мақалада Орталық Қазақстан тұрғындары шаштарының элементтік құрамын зерттеудің материалдары көрсетілген. Индуктивті қатынасқан плазмамен атомды-эмиссиялық спектрометрия әдісімен шаштағы Cu, Zn, Co, Fe, Cr, Mn,Cd, As, Pb, Ni, P, Са, K және Mg мағынасының талдауы жасалынды. Тұрған жеріне, жынысына, жасына, жұмыс орны мен кәсіби өтіліне байланысты тірі адамдар мен өліктерде осы әлементтердің ену, тарау және сақталу ерекшеліктері қарастырылды. Кенттенген және ауылдық аумақтарда тұратын халықта-ғы макро-мен микроэлементтік мағынасының ашық көрінетін ерекшеліктері анықталды. Ауданның өнеркәсіптік-индустриалды кәсіпорындарында жұмыс істейтін тұлғаларда және өнеркәсіптік салада жұмыс жасамайтын тұлғаларда микроэлементтік теңгерімсіздігінің талдауы жасалды. Сонымен қатар, өндірісте ұзақ уақыт жұмыс жасайтын тұлғаларда ағзаның макроэлементтермен төмен қамсыздандырылуы жағдайында шаштарында уытты химиялық элементтердің шоғырлануының маңызды артып кетуі анықталған болатын. Жас индексіне және жынысына байланысты ерекшеліктер анықталды. Аумақтық индустриалды кешендердің әсер етуімен пайда болатын шаштағы элементтердің жинақталу деңгейлерінің сипаттық индикаторлық көрсеткіштері ерекшелінді. Сот-медициналық сараптама кезінде адамды сәйкестендіру үшін ең оптималды критерийлерді таңдау мәселелері қарастырылды.

Преэклампсия және ұрықтың созылмалы гипоксиялық зақымдануы плацентаның гистопатологиялық зақымдануының таралуы, сипаты және ауырлығы туралы әдеби көздер талданды. Жатыр-плацентарлы гипоксия преэклампсия сияқты жүктіліктің көптеген асқынуларында пайда болатын ана мен ұрыққа жағымсыз әсерлермен плацентарлы дисфункцияның көптеген эффекттермен байланыстыра алады. Гипоксияның аналық әсерінен бұзылған жүктілік ұрықтың өсуін кешіктірудің негізгі қауіп факторы ғана емес, сонымен қатар ана мен ұрпақ физиологиясы үшін жағымсыз салдарға әкелуі мүмкін плацентадағы жағымсыз өзгерістерге ықпал етеді, бұл. Қол жетімді зерттеулерге әдеби шолу жүргізу барысында ұрықтың гипоксиялық зақымдануы мен ерте және кеш басталған преэклампсия кезіндегі плацентаның гистопатологиялық ерекшеліктері бойынша зерттеулердің арасындағы плацентаның зақымдануын сипаттауда айырмашылықтар анықталған. Плацентаның патологиясы мен преэклампсия туралы көптеген зерттеулерде плацентаның зақымдануының болуы немесе болмауы басты назарда болады, бірақ преэклампсия мен ұрықтың гипоксиялық зақымдану дәрежесі кезіндегі нақты плацентарлы зақымданулардың арасындағы байланыс зерттелмеген. преэклампсия мен ұрықтың гипоксиялық зақымдану Кезіндегі плацентаның морфологиялық паттерндердің егжей-тегжейлі зерттеуі преэклампсия механизмдері және ұрықтың гипоксиялық зақымдануын постнатальды бағалау критерийлері туралы қосымша ақпарат бере алады.

Зерттеудің мақсаты «жалпы дәрігерлік тәжірибе негіздері» пәні бойынша оқу процесіне виртуалды технологиялар элементтерін енгізудің тиімділігін бағалау болып табылады. Зерттеу материалы виртуалды науқасқа негізделген әзірленген электрондық клиникалық сценарий (кейс) болды. PBL (Problem-based Learning) әдісі виртуалды пациенттің «жедел іш» проблемасымен клиникалық сценарийді (кейсті) пайдалана отырып, нақты жағдайға бейімделген және «жалпы дәрігерлік тәжірибе негіздері» пәнінің оқытушысымен студенттің өзіндік жұмыс сағаттарында «Жалпы медицина» мамандығы бойынша 5 курс студенттерінде - қазақ тілінде оқитын 86 студентте, 45 студентте - орыс тілінде енгізілді. Сценарий Open labyrinth арнайы компьютерлік бағдарламасының көмегімен жасалды. Оқытудың белсенді әдістеріне виртуалды технологиялар элементтерін енгізуді бағалау үшін біз «оқытудың белсенді әдісін енгізу бойынша сауалнама (PBL) - «виртуалды пациент» әзірледік. Тәжірибе көрсетіп отырғандай, виртуалды пациенттің клиникалық сценарийін оқытудың белсенді әдістеріне (PBL) енгізу білім алушыларды нақты практикаға жақындатуға, медициналық қателіктерден аулақ болуға, сондай-ақ коммуникативтік, диагностикалық, емдеу, профилактикалық, оңалту, ғылыми-зерттеу қызметіне бағытталған кәсіби құзыреттерді дамытуға мүмкіндік береді. Сауалнама нәтижелері студенттердің көпшілігі қазақ тілінде оқитындардың - 81 (94%), орыс тілінде оқитындардың - 43 (96%) виртуалды пациентпен кейстерді пайдалана отырып СОӨЖ сабақтарын өткізуді қалайтындығын көрсетті. Сондай-ақ, сауалнама деректері бойынша орыс және қазақ бөлімі студенттерінің 88%-ы оқытудың бұл түрі білім алушыларда коммуникативтік, диагностикалық, емдеу, профилактикалық, оңалту, ғылыми-зерттеу қызметіне бағытталған кәсіби құзыреттілікті дамытады деп атап өтті. Осылайша, студенттердің 86%-ында коммуникативтік дағдылар, АМСКК деңгейінде неғұрлым кең таралған ауруларды диагностикалаудың клиникалық дағдылары - 88%-да, емдеу қызметіндегі клиникалық дағды 78%-да, профилактикалық қызметтегі клиникалық дағды 80%-да, оңалту қызметіндегі клиникалық дағды 52%-да, ғылыми-зерттеу қызметіндегі клиникалық дағды 52%-да дамыды.

Бұл мақалада медициналық қателіктер мен оны болдырмаудың алдын алуды анықтап және науқастарды жүргізу тактикасы бойынша оңтайлы шешім қабылдау мақсатында жоғары курс білім алушылары үшін педиатриядағы медициналық қателіктер келтірілген. Осы клиникалық жағдайларды зерттеу студенттерге маңызды ақпаратты жазуға және болашақ кәсіби қызметінде медициналық қателіктерді болдырмауға дайын болуға мүмкіндік береді.

Мақалада шетел тілі ретінде қазақ тілін оқытуда қолданылатын көрнекі оқу әдістері қарастырылған. Сонымен қатар мақала авторлары негізгі ережелерді анықтау барысында пәндік-бейнелеу көрнекі әдістерін пайдалану қажеттігін ескерген. Шетелдік студенттермен сабақ барысында сөйлеу қабілетін қалыптастыруға бағытталған инфографика қолдануының дидактикалық және функционалдық әлеуетіне ерекше назар аударылған. Авторлар шет тілі ретінде қазақ тілі сабағында көрнекіліктің базалық дидактикалық қағидатын іске асыру аясында инфографика лингвоәдістемелік әлеуетін оқытудың маңыздылығын түсіндіреді.Мақалада көрнекі әдістемелер мен инфографиканың шетелдік студенттердің сөйлеу тәжірибесіне зор ықпалы бар екендігі жайлы мысалдар келтірілген. Тіл үйренуде ынтасын арттыруда таптырмас құрал болып табылатын мұндай әдістемелердің артықшылықтарының арасында бірегейлік айшықталып, дайын материалдардың алдын-ала бейімделусіз пайдалану мүмкіндігі тағы айтылған.Мұндай құралдардың ішінде ерекше бірегейлік, дайын материалдарды алдын-ала бейімдемей қолдану, сонымен қатар тіл үйренуде ынтасын арттыру құралы болып табылатыны анық.

Біздің мақсат 2030 жылға дейін Қазақстанда жалпы тәжірибе дәрігерлерінің қажеттілігін болжауға бірқатар факторлардың әсерін зерттеу болды. Ол үшін модельге сезімталдық талдауы жүргізілді. Адам ресурстарын болжау моделі жүйенің динамикасы әдіснамасына сәйкес жасалған. Сезімталдықты талдау (Монте-Карло әдісі) келесі модельдік параметрлердің әсерінен жалпы дәрігерлер санының өзгеруін ескеру үшін жүргізілді: зейнеткерлік жасқа жетуіне байланысты жұмыстан босату, басқа себептер бойынша жұмыстан босату және ішкі мигранттардың есебінен кадрлардың келуі. Әр параметр үшін салыстырмалы сезімталдық есептелінді. Алынған нәтижелер көрсеткендей, құрылған модель «зейнетке шығу» параметріне ең аз сезімтал, бірақ жұмысшылардың ауысу жылдамдығына өте сезімтал. Бұл алғашқы медициналық-санитарлық көмектің негізгі проблемаларының бірі. Бұл параметр жұмыс күшінің ағынын басқарудың үлкен мүмкіндіктеріне ие. Ішкі мигранттар болып табылатын дәрігерлерді жалдау (жоғары оқу орындарының түлектерін қоспағанда) болжамдарға айтарлықтай әсер ететін тағы бір фактор болып табылады. Бұл параметрге сезімталдық кадрдың кетуіне сезімталдықпен салыстырылады. Біз барлық үш параметрдің әсерін бір уақытта бағаладық. Егер ең ықтимал сценарий іске асырылса, онда жеткізілім нарығы жалпы дәрігерлердің қажеттіліктерін толығымен дерлік 68-ден 305 дәрігерге дейінгі тапшылықпен жабады.

Бүгінгі таңда әйелдерде де, ерлерде де бірдей жиіліктегі қантсыз диабеттің өсу тенденциясы байқалады. Аурудың негізгі шыңы өмірдің екінші-үшінші декадасына келеді. Қант диабеті мәселесі вазопрессиннің синтезінің, секрециясының немесе әсерінің бұзылуымен байланысты, салыстырмалы тығыздығы төмен, дегидратациясы және шөлдеуі бар зәрдің көп мөлшерде бөлінуімен көрінеді. Вазопрессинді нейрогипофиз шығарады, оның маңызды биологиялық әсері дистальды бүйрек түтікшелерінде судың реабсорбциясын жоғарылату арқылы зәрдің бөлінуін азайту арқылы организмдегі судың сақталуы болып табылады, бұл жерде түтікшелі мембрананың гидроосматикалық өткізгіштігі жоғарылайды. Мақалада педиатрияның нефрологиялық бөлімінен клиникалық жағдай келтірілген, онда 15 жасар ер бала науқас пациент қант диабеті диагнозымен ауырады. Анамнезден аурудың көріністері 3 жастан бастап байқалғаны белгілі. Бөлімде қантсыз диабеттің генезін анықтау үшін диагностикалық іздеу жүргізілді. Бірінші кезеңде сұйықтықты шектеу сынағы өткізілді, оның нәтижелері бастапқы полидипсияны алып тастады. Диагноздың екінші кезеңінде десмопрессиндік тест жүргізіліп, қантсыз диабет диагнозы негізделді. Нәтижесінде зәрдің салыстырмалы тығыздығының 50%-дан асуы байқалмады. Осыған байланысты гипотиазидпен және Индометацинмен терапия тағайындалды, оң нәтиже берді.

Увеальды меланомасы бар пациенттердің өмір сүру деңгейі көптеген факторларға байланысты: науқастың жасына, медициналық көмекке уақтылы жүгінуіне, процестің сатысына, ісік мөлшеріне, оның орналасуына, емдеу әдістеріне. Әдебиеттерге сәйкес, брахитерапия пациенттердің өмір сүру ұзақтығына тиімді әсер етеді. Ұсынылған клиникалық жағдайда аурудың ұзақтығы 11 жылдан асады.

Бүгінгі таңда Covid-19 таралуы 62 млн адамға жетті. Қазақстанда ауруға шалдықандар саны 130 мың. Бұл көрсеткіштер күн сайын артуда, өйткені ауырғандар саны үнемі өсуде. Коронавирус - ДНҚ-сы жоқ, алайда РНҚ макромолекуласында геномы бар, вирустар тобына жатады. Ең алдымен олар респираторлық ауруларды туғызады: ЖРВИ-ден бастап, полисегменталық пневмонияға дейін көрініс береді. Сондай-ақ Казақстан аумағында 14 балада Кавасаки синдромы дамуы тіркелген. Мақалада Қарағанды қаласының балалар ауруханасының кардиологиялық бөлімшесінде болған клиникалық жағдай келтірілген. Науқас 10 жастағы ер бала, шырышты лимфа түйіні синдромы (Кавасаки), мультисистемді қабыну синдромы (Кавасаки секілді синдром), ассоциитивті COVID-19 диагноздары қойылған. Анемнезі бойынша бірнеше күн бойы фебрильді дене қызуы, іш ауырсынуы мен сұйық нәжіс сақталуы белгілі. Зертханалық - диагностикалық және инструменталды зерттеулер өткізіліп, басқа мамандармен кеңес жүргізілген. Зерттеу нәтижелерінен жасалған қорытынды - мультисистемді қабыну синдромы (Кавасаки секілді синдром), ассоциитивті COVID-19. Емдеу тактикасы: комлексті терапия, кортикостероидты пульс терапиясы, киовиг- адам иммуноглобулині, антиденелер тапшылығын толтыруға бағытталған. Бұл препараттан науқаста емнің оң динамикасы байқалған.