Preview

Медицина және экология

Кеңейтілген іздеу
№ 1 (2019)

ӘДЕБИЕТ ШОЛУЫ 

8-14 221
Аннотация
Авторлар сүт безі қатерлі ісігінің заманауи адъювантты терапиясының бағыттары бойынша әдеби шолу жасады. Адъювантты химиотерапияны, мақсатты және гормондық терапияны қолдану рагиналды рак ауруы бар науқастардың рецидивсіз және жалпы өмір сүру деңгейін арттырады. Әдеби мәліметтер жергілікті деңгейде дамыған сүт безі қатерлі ісігімен ауыратын науқастарда химиотерапияны және мақсатты немесе химиотерапияның және гормоналды терапияның мүмкіндігін көрсетеді. Авторлар адъювантты терапия - бұл сүт безі қатерлі ісігі бар науқастарды емдеудегі жетістік, оның оңтайлы пайдалану жалпы және рецидивсіз өмір сүру деңгейін айтарлықтай арттырады. Жоғары тиімді, қалпына келмейтін және тұрақты өмір сүру деңгейінің дәлелденген стандартты химиотерапия режимдеріне қарамастан, медицина әлі күнге дейін тоқтатылмайды және ғалымдар жыл сайын адъювантты емдеудегі басымдыққа айналатын жаңа химиотерапия мақсатты препараттарын әзірлеуге тырысады.
15-22 222
Аннотация
Гепсидинді белсендіруге әкелетін белгі беру механизмдерін жан-жақты зерделеу осы зерттеудің перспективалы бағыты болып табылады. Темірдің жүйелік және торшалық метаболизмі арасындағы регуляторлық өзара байланысты анықтау мен зерттеу маңызды бағыт болып бағаланады. Сол сияқты торшаішілік органелдер мембаранасы арқылы темір тасымалының тетіктері соңына дейін зерттелмеген. Бұл бағыттағы зерттеулер биологиялық қана емес, медициналық та маңызға ие. Мысалы, гепсидин-ферропортин осі дәрілер әзірлеу үшін тартымды нысана ретінде бағаланады. IRP1 және IRP2 темір метаболизмін реттеуге ғана қатыспайды, сонымен қатар қатерлі ісіктің даму механизмінде дербес роль атқарады.
23-35 177
Аннотация
Жедел мезентериалды қан айналым бұзылуы кезіндегі асқынулар пайда болуының маңыздылығы летальділіктің жоғары болуына және ерте диагностиканың қиындығына байланысты. Микробтық транслокация феномені жедел мезентериалды ишемия (ЖМИ) кезіндегі негізгі патогенетикалық фактор болып табылады. Мақалада ЖМИ кезіндегі бактериалды транслокация мәселесін зерттеудің ресейлік және шетелдік ғалымдар мақалаларының соңғы 10 жылдағы шолуы келтірілген. Бұл феномен қазіргі уақытта басымдылық пен әмбебаптығы дәлелденбеген әр түрлі әдістемелер көмегімен зерттеледі.
36-43 203
Аннотация
Мақалада әлемде және Қазақстан Республикасында ВИЧ-инфекцияның таралуын зерттеу туралы әдебиеттер талданады. 2000 жылдан 2017 жылға дейінгі әлемде 0-ден 14 жас аралығындағы балаларды жұқтырудың жаңа жағдайлары туралы ЮНЭЙДС-ның деректерін талдау көрсеткендей, 2000-шы жылдары шыңның шыңы тіркелген, 2017 жылдан бастап анықталған істердің төмендеу үрдісі байқалады. АҚТҚ эпидемиясының концентрацияланған сатысында. АҚТҚ жұқтырған балалар мен жасөспірімдердің аз санына қарамастан бұл проблема АИТВ-инфекциясының алдын алу және оған қарсы күресу үшін ерекше назар аударуды және маңызды шараларды талап етеді.
44-50 216
Аннотация
Дуниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы сарапшыларының 2018 жылғы ресми мәліметтеріне карағанда, жыл сайын тұрмыстық жарақаттардан 3,5 миллион адам қаза болса, ал жол-көлік апатының нәтижесінде 1,35 миллионға жуық адам өлім-жітімге ұшырайды. Жол апатынан туындайтын өлім-жітімнің 90%-дан аса оқиғасы әлемдегі көлік түрлерінің шамамен жартысына ™eomi болғанына қарамастан, осы оқиғалар табыс деңгейі төмен және орта елдерде жиі кездеседі. Жол-көлік жарақаттанушылығының мәселесі әлемнің көптеген елдері үшін өзекті болып табылады.

ЭКОЛОГИЯ ЖӘНЕ ГИГИЕНА 

51-53 208
Аннотация
Мақсаты. психоэмоционалдық стресс пен периодонтальды аурулар арасындағы қатынастарды анықтау Материалдар мен әдістер. 300 студенттің медициналық және әлеуметтік сауалнамасы жүргізілді. 17 жастан 27 жасқа дейінгі студенттердің. Нәтижелер мен талқылау студенттер арасында периодонтальды аурулардың таралуы жоғары және 94,3% құрайды. Психоэмоционалдық стресс пен периодонтальды аурулар арасында тікелей корреляция бар, Pearson корреляция коэффициент 0,511 болды. Корреляция 0,01 деңгейінде маңызды. Қорытынды. психоэмоционалды стресс-студенттерде периодонтальды ауруларды дамытуға әкелетін факторлардың бірі.
54-58 215
Аннотация
Медициналық мекеде медициналық көмек көрсету барысында әрқашан емделушілер мен медициналық қызметкерлер денсаулығына қауіп төндіретін белгілі бір тәуекел бар. Көптеген медициналық қызметкерлердің микробиоценоздарында микробты шартты патогенді микрооганиздердің санының көбеюі сипатында бұзылуы орын алып отырығаны белгілі. Бұл мақалада 30 перзентхана медицина қызметкерелері мен 20 хирургиялық стационар қызметкерлері жұтқыншағының шырышты қабығы зерттелді. Зерттеу нәтижесінде индигенді микрофлорасының кездесу жиілігінің төмендеуі мен шырышты қабықтың шартты патогенді микроорганизмдердің отар-лауын көрсетті.
59-65 230
Аннотация
Әдеби оқулықтар мәліметтері бойынша барлық туа пайда болған ақаулардың ішінде асқазан-ішек жолдарының туа пайда болған жеткіліксіздігі әлем бойынша және Қазақстан Республикасы бойынша үшінші орында тұр. Туа пайда болған ақаулардың кездесу жиелігінін төмендеу үрдісі өзгеріссіз. Соған қарамастан асқазан- ішек жолдарының туа пайда болған ақауларын қазірдін өзінде антенатальды кезенінде анықтауға болады. Ақпараттың нақтылығы: жоғары мамандандырылған диагностикалық әдістерге, маманнын квалификация дәрежесіне және де ақаудың туріне байланысты. Ерте диагностика, өзіндік перинатальдық орталықтарда неонатальдық және мамандандырылған хирургиялық көмектін ерте басталуы, тасымалдаумен сондай-ақ асқазан- ішек жолдарының ақаулары ТПА нысанын және онын басқа даму кемістіктерімен үйлесімділігін қоспағанда, туа пайда болған ақау-АІЖ балалардың өміршендік болжамына тікелей әсер етеді.
66-68 214
Аннотация
Зерттеудің мақсаты: денсаулық дамудың көрсеткіштері мен тіс жарып шығудың өзара байланысын зерттеу Материалдар мен әдістер: зерттеу барысында Қарағанды мен Теміртау қалаларының мектептерінде 5 жастан 14 жасқа дейінгі екі жыныстағы 1456 бала мен жасөспірімдердің стоматологиялық тексерісі өткізілді. Антропометриялық өлшеулер жүргізілді: ұзындығы мен дене салмағы, BMI анықталды. Статистикалық өңдеу IBM OS for Windows SPSS Statistics 23 арқылы орындалды Нәтижелер мен талқылау: ауыз қуысының ұзақтығы мен тұрақты тістердің саны арасындағы маңызды байланыс жоқ. Сондай-ақ, дене салмағының деңгейі мен ауыз қуысында тұрақты тістердің саны арасында елеулі корреляция болмады. Ауыз қуысындағы БМИ деңгейі мен тұрақты тістер саны арасындағы тікелей корреляция бар. Pearson корреляция коэффициенті 0,071, екі жақты мәні 0,008 болған. Қорытынды: тістердің жарып шығуы денсаулық жалпы жағдайымен тығыз байланысты, ал ұзындығы мен дене салмағы жекеше көрнекті емес.

КЛИНИКАЛЫҚ МЕДИЦИНА 

69-76 213
Аннотация
Кіріспе: бетональды аймақ пен мойынның жұқпалы-қабыну процестері жергілікті және жалпы қарсылық механизмдерін жұмылдырумен қатар жүреді. Мақсаты: патологиялық процестің дәрежеде байланысты, жақ-бет аймағының және мойын инфекциялық-қабыну аурулары бар науқастардың иммундық мәртебесі өзгерістер талдау. Объектілері және әдістері: 4 топқа бөлінді 198 пациенттердің зерттеу: 1 топ - өткір іріңді бар тұлғалар одонтогенді periostitis жақ 2 топ - жақ өткір іріңді одонтогенді остеомиелит бар науқастар, күрделі флегмона бір ұялы кеңістіктер, 3 топ - өткір іріңді бар тұлғалар бірнеше флегмона ұялы кеңістіктер асқынған жақ одонтогенді остеомиелит, топ 4 - аузынан флегмона қабатта асқынған төменгі жақ өткір одонтогенді іріңді остеомиелит бар науқастар. Иммундық мәртебені жан-жақты бағалау науқастың алғашқы күнінде және науқастарды емдеу аяқталғанда қанның иммунограммасының нәтижелері бойынша жүргізілді. Нәтижелері: сандар салыстыру жіті одонтогенді инфекциялық-қабыну аурулары бар науқастарды иммунограмма, түрлі сау субъектілерінің таралуы басында және емдеу соңында айтарлықтай айырмашылықтар көрсетті. Қорытынды: стандартты көрсеткіштерден айтарлықтай ауытқулар патологиялық процестері бар науқастардың кіші топтарында кеңінен таралған.
77-79 190
Аннотация
Мақалада инсулинотерапия жылдамдығына және инфузиялық терапия көлеміне байланысты екінші типтегі қант диабетінің асқынулары қарқынды терапиясының салыстырмалы аспектілері келтіріледі. Қысыл-таяң жағдайлардағы терапияның барлық кезеңінде ағзаның негізгі өмірлік маңызды функциясының динамикасы бағаланады. Мақалада көрсетілген асқынулардың даму себеп - салдар байланыстарына преморбидті жағдайына байланысты талдау келтіріледі.
80-91 226
Аннотация
Заманауи панкреатологияда өткір панкреатиттің диагностикасы күрделі және шұғыл болып табылады. Аурудың нысанын анықтау және оның асқынуларын анықтау үшін Жедел панкреатиттің және некротикалық панкреатит бар науқастарда сәулелік диагностика заманауи әдістерін қолдану. Бұл мақалада панкреатиттің диагностикалау және болжау жөніндегі әдебиет талдау және негізгі диагностикалық әдістері сияқты ультрадыбыстық және компьютерлік томография мен рөлін Жедел панкреатиттің бар науқастарда емдеу стратегиясын жоспарлап өз маңыздылығын түсіндіру.
92-98 191
Аннотация
Мақсаты жүрек-тамырлық асқыныстардың дамуына кардиоваскулярлы қауіп факторлары мен хемокин CXCL 16 деңгейінің әсерін анықтау. Материалы және әдістері. 2014 жылдың мамыр айынан 2018 жылдың желтоқсан айы аралығында бақылауда болған 25 пен 65 жас аралығындағы 223 адамның (177 әйел, 46 ер адам) зерттеу нәтижелерін бағаладық. Зерттеу барысында қоғамдық-демографиялық, антропометриялық мәліметтер, қан қысымын өлшеу, холестерин, глюкоза, хемокин CXCL16 деңгейін анықтау жүргізілді. Кардиоваскулярлы оқиға ретінде жедел бас миының қанайналымының бұзылысы, жедел коронарлы синдром, транзиторлы ишемиялық шабуыл, алғаш анықталған стенокардия дамуын қарастырдық. Мәліметтерді SPSS 22 статистикалық бағдарламасы көмегімен бағаладық. Зерттеу нәтижелері мен талқылау. Кардиоваскулярлы асқыныстар жиілігі 15,7% құрады. Екі топ арасында жасына (р=0,002), систолалық қан қысымы деңгейіне (р=0,029), бел аймағының өлшеміне (р=0,003), SCORE бойынша қауіп дәрежесіне (р=0,002) және хемокин CXCL16 деңгейіне (р=0,009) байланысты айырмашылықтар болды. Нәтижесі. SCORE шкаласы, хемокин CXCL16 деңгейі және жүрек-тамырлық асқыныстар дамуы арасында өзара байланыс анықталды. Қорытынды. Биомаркерлердің болжамдық бағалауы бойынша зерттеулер жүргізілуі қажет.

ТЕОРИЯЛЫҚ ЖӘНЕ ЭКСПЕРИМЕНТАЛДЫҚ МЕДИЦИНА 

99-104 204
Аннотация
Кіріспе: кез келген химиялық агенттің уыттылығын анықтау оның репродуктивті жүйеге әсерін ескере отырып жүргізіледі. Мақсаты: Арал теңізінің шаң-тұз аэрозольдарымен әсер еткен кезде егеуқұйрықтардың жыныстық жетілген аналықтарының аналық бездерінің лютеиндік денелерінің құрылымдық өзгерістерін бағалау. Материалдар мен әдістер: Зерттеу нысаны-бастапқы салмағы 150-170 г (n=20) АҚ тұқымсыз егеуқұйрықтардың аналықтары. Бірінші топ - бақылау, екіншісі - тәжірибелі. Ингаляциялық әсер 30 күн ішінде жүргізілді. Зерттеу материалдары жануарлардың аналық бездері болды. Гематоксилинмен және эозинмен жалпы қабылданған әдістеме бойынша гистологиялық зерттеу. Нәтижелері: аналық бездердің мөлшерін морфологиялық бағалау кезінде біз зерттелетін топтарда елеулі айырмашылықты анықтадық. Морфометриялық зерттеулер жануарлардың тәжірибелі тобында бақылаумен салыстырғанда аналық бездегі етеккір сары денелер саны мен олардың ауданы тиісінше 21,7% (p<0,05), 10,49% (p<0,05) азайғанын көрсетті. Қорытындьг. Арал теңізінің шаң-тұз аэрозольдарымен ингаляциялық әсер ету кезінде аналық бездің сары денесінің сапалық және сандық сипаттамаларының өзгеруі орын алады, соның салдарынан прогестеронның жеткіліксіз секрециясы, лютеин фазасының жеткіліксіздігі, преимплантациялық және преплацентарлық шығындар орын алады деп пайымдаймыз.
105-108 201
Аннотация
Зерттеудің мақсаты - Арал теңізінің шаң-тұз аэрозольдерінің әсер етуі кезінде ақ нашар тұқымды егеуқұйрықтардың қанындағы азот оксидінің мәнін зерттеу. Жүргізілген зерттеу мәліметтері бойынша біз тәжірибелі топтарда бақылау тобымен салыстырғанда азот оксидінің мәні жоғары екенін анықтадық және жүктіліктің 14-ші күніне концентрацияның жоғарлауы байқалмайды, сондай-ақ тәжірибелі топтарда тек төмендеу үрдісі байқалады. Созылмалы гипоксияда азот оксидінің концентрациясы жоғарылайды, бұл гипоксикалық стресс жағдайында олардың маңызды рөлін түсіндіреді. Осылайша, азот оксиді ағзадағы, оның ішінде репродуктивті жүйедегі көптеген физиологиялық және патофизиологиялық процестерді реттеуде маңызды рөл атқарады.

ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУДЫҢ ҰЙЫМЫ ЖӘНЕ ЭКОНОМИКАСЫ 

109-114 314
Аннотация
Бұл мақалада Бірыңғай стандартты тілін қамтамасыз ету және денсаулық көрсеткіштері мен денсаулыққа қатысты көрсеткіштерді сипаттау үшін негізді айқындау болып табылатын Халықаралық аурулардың жіктемесінің рөлін талқылайды. Ол денсаулықтың құрамдас бөліктерінің анықтамаларын және әл-ауқаттың кейбір компоненттерін (оқыту, білім беру, еңбек және т.б.) енгізеді. Яғни, ICF-де қолжетімді домендерді салауаттылық домендері және денсаулыққа қатысты домендер ретінде қарастыруға болады. Мақаланың авторлары дәрігерлердің практикалық қызметінде Халықаралық аурулардың жіктелуін қолдану: 1) қолданыстағы өмір сүру шектеулеріне жан-жақты талдау жүргізуге; 2) құрылыс бағдарламаларының деңгейін және векторын медициналық ғана емес, сондай-ақ әлеуметтік және экологиялық оңалтуды өзгерту; оңалту шаралары кешенінің кезектілігін айқындау; 4) оңалтудың тиімділігін бағалау.

МЕДИЦИНАЛЫҚ ЖӘНЕ ФАРМАЦЕВТИКАЛЫҚ БІЛІМ БЕРУ 

115-118 212
Аннотация
Мақалада медицина университетінің оқу үрдісінде инновациялық технология ретінде «биохимия» пәні бойынша проблемалық оқыту әдістемесі талқыланады. Жасау жолдары талданады және студенттердің жаңа білімін меңгеру және меңгеру үрдісінде ұсынылған проблемалық жағдайларды шешу жолдары ұсынылады.
119-122 197
Аннотация
Бұл мақалада «Жалпы медицина» мамандығының 5 курс студенттеріне арналған «Психиатрия және наркология» пәні бойынша медицина университетінде қашықтықтан оқыту технологиясын енгізу тәжірибесі қаралған. Мақаланың авторлары медицина университеті студенттерінің күндізгі бөлімінің принциптері мен құндылықтарын бөліседі, бірақ оқу процессінде қашықтықтан оқыту технологияларын қолдану мүмкіндігінде білім алады. Мақалада «Психиатрия және наркология» пәні бойынша Moodle оқу ортасының қашықтықтан оқыту технологияларын қолдану тәжірибиесі көрсетілген.
123-125 214
Аннотация
Қазіргі биологияның негізгі даму тенденциялары, жоғары оқу орындарының түлектеріне қойылатын талаптар сипатталған. Биолог-студенттерде математикалық цикл пәндерін оқыту мәселелері талданды. Кадрларды даярлаудағы математикалық статистика бойынша курстардың орны мен рөлі, қолда бар оқу әдебиетінің кемшіліктері, математикалық статистика бойынша қазіргі заманғы оқу құралына қойылатын талаптар сипатталған.
126-131 196
Аннотация
Балалар хирургиясы курсын жүргізу кезінде сыналған оқытудың әр түрлі модельдерінде, жеке оқытушы құрған педагогикалық процесс концепциясын ескере отырып жаңа инновациялық жағдайларда болашақ дәрігерлердің құзыреттілігін анықтау мақсатында дәрігер-студенттердің білімін бағалау әдістеріне авторлармен талдау жүргізілді. Қолданылған бағалау әдістері студенттерде бизнес технологияларды ғылыми құзыреттілік дағдыларын меңгеру әдістерімен кешенді түрде көшіру ұсынысы 80% жағдайда расталған заман талаптарына сай келетін «жасырын ынта» (90-34.6%), стартап-идеялар (25-133.3%) түріндегі жаңа қажеттілліктерді анықтады. Медик-студенттердің білімін бағалаудың қолданылған әдістерін талдауы клиникалық ойлаудың дамуы жоғары оқу орнының құзыреттілігінің шегінде де жүретінін көрсетті, алайда оның жаңа талаптарға сай келе отырып, білім алушылардың бағытын өзгертіп, олардың және университеттің үміттеріне жауап бере отырып, оқытушы-иноватормен расталуы қажет.

ТӘЖІРИБЕДЕН БАҚЫЛАУ 

132-135 236
Аннотация
Премакулярлы қан құйылулар - тор қабықтан шыны тәрізді дененің ажырауынан және тор қабық та-мырларының үзілуіне байланысты пайда болған қуыста қанның жиылуы салдарынан болған көз патологиясы. Бұл полиэтиологиялы ауру болып табылады және оның бірі себебі ретиноваскулит болуы мүмкін. Макулярлы аймақта процестің оқшаулау кезінде көру күрт төмендеуі мүмкін. Қолданыстағы емдеу әдістері: ұлғайтатын газды жіберу арқылы макуладан қанды шығару, рекомбинантты тінді плазминогенді ұйыған фармакологиялық лизис, эндотелий (анти-VEGF) өсуіндегі тамырға қарсы агенттер үнемі қауіпсіз емес, нақты мөлшерлемесі жоқ және бастапқы және қайталап емдеу мерзімдері анықталмаған. Премакулярлы қан құйылуларды емдеудің қарапайым және қауіпсіз әдісі лазерлі гиалоидопунктура: Nd: YAG лазерінде. Мақалада премакулярлы қан құйылуды жоғары заманауи технология - Nd: YAG-лазермен емдеу нәти-жесінде жақсы қорытындысы бар клиникалық жағдай ұсынылған.


ISSN 2305-6045 (Print)
ISSN 2305-6053 (Online)