Бул мақаланың мақсаты Қазақстан Республикасында калканша безінің кен таралуы езекті мәселе болып табаылып отыр. Калканша безінін гормондараынын (гипо-, гипер-, эутиреоидты) дисфункциясымен керініп, ол ез кезепнде негізгі зат алмасу метаболизімімен организмнің оксиданттық жағдайынын өзгерісіне әкеп сокғырады.

Колректальді обырдын эпидемиологиясы бойынша әждебиеттік шолу жургізшілік. Колоректальді обырдын аурушандык және өлім-жітім батыты, наукастын этникалык топбына, жасы, туртылыкты жеріне тәуелділігі керсетілді. Әлемде және Казакстанда колоректальді обырдын аурушандыка жотарылауы және өлім-жітімнін темендеуге беталысы керсетілді.

Преэклампсия - жуктілік кезінде пайда болатын, ана мен перинатальды өлiмге алып келетін кауіпті гипертониялык ауру. Қазіргі уакытта жуктіліктің тактикасын, алдын алу шараларынын кажеттілгін аныктауга мумкіндік беретін жуктіліктін алгашкы кезендерінде преэклампсиянын дамуын болжаудын кептеген әдiстерi бар. Преэклампсияны болжауга арналган ен сезiмтал және ерекше белгiлердiн бiрi - аналык сарысу факторлары, онын iшiнде PAPP-A, PIGF, sFlt-1 жэне sFlt-1/PIGF катынасы. Көптеген зерттеулер олардын жотары диагностикалык маныздылыгын растады, эсiресе жан-жакты аныктамамен. Сонгы жылдары, сонымен катар ADD1, AGT, AGTR, AGTR2, CYP11B2, GNB3, NOS3 сиякты жекелеген гендердiн полиморфизмiн аныктаудын акпараттылыгы зерттелдi. Осы шолуда бiз преэклампсиянын аталган маркерлерi туралы сонгы деректердi зерттедiк.

Ерте босану жана туған балалардын өлiмiнiнен көп таралғанті келей себебi болып табылады. Зерттеудін максаты Караганды өнірінде шала туган нәрестелердін ДД¥ бойынша тірi туу критерийлердін 10 жылдык өту кезенінде өмiршен дігін талдау болып табылады. Жургізілген талдау бала және босандыру жуйесіндегі медициналык кызметтердін сапасын сипаттайтын негізі кeрсеткiштердi одан эрi жаксартугаык палететін колда бар резервтер туралы куәландырады Макалада дене салмағы өте төмен нәрестені табысты кутудін клиникалык жардайы көрсетілген.

Жумыстын мақсаты -Қазақстан Республикасынын жумыс iстейтiн халкынын денсаулығына колайсыз әсерлердi болдырмау максатында енбек жагдайларын кешендi багалау және кәсіби тәуекел дердi баскару жуйесін әзiрлеу. Зерттеунысаны «Казакмыс» корпорациясынын Орталык Казакстаннын тау-кен өнер кәсібінде жумыс істеитін тулгалар болыпта былады, зерттеу пәнітаукен енер кәсібі кәсіп орындарында жумыс істейтін адамдардын кәсіби тәуекелдерiгі, ен, бекжaғдaйлaрын және денсaулык жaғдaйы бaғaлaу болды. Гигиеналык зерттеулердiн нәтижелерi тау-кен өнер кәсiбi кәсіпорындарынын негiзгi цехтарымен учаскелерiиде өндiрiстi кортанын физикалык факторларынын кeрсеткiштерi нормативтiк мәндерге сәйкес келмегын кeрсеттi. Жетекшi кәсіптердін жумыс орындaрындa ғышaниын шоғырлaиуы ШЖК-дaні, 2-ден 4,5 есегеденін, корғасынын курамы 2,2 есегеартты. Енбек жaғдaйлaрынын жaй-куйi, ауырдене жумыстарынын таралуы, енбек және демалыс режимдерiнiн бузылуы, толык кaмтылмaғaн және сапасыз профилактикалык медициналык тексеру, медициналык-санитарлык бeлiмдер мен профилaкторийлердi жою, санитариялык-курорттык кызметкерсетудін курт тeмендеуi кәсіби аурулардын туындауын киындататын себеп болып табылады.

Максаты: аурудын болжамында болашак қауіп-қатерлерді тусінү ушін кәсіби аурулармен ауыратын наукастарда косалкы патологиянын курылымы мен улес салмагын зерттеу болып табылады. Материалдар мен әдістер: кәсіби патологиясы мен iлеспелi аурулары бар 488 наукастардын медициналык кужаттарына ретроспективті талдау жургізшді онын ішінде 174 терапиялык барыттагы наукас және 314 неврологиялык барыттагы наукас. Нэтижелер мен талкылау: кәсіби патологиясы бар пациенттердін арасында коморбидтілік тексертгендердін ішінде 100%-ында кездеседі терапиялык барыттагы наукастарда жиі болатын косалқа патология артериальды гипертензия - 38%, eкпеиiн шантозаннан болатын аурулар кезiнде кeрiнетiн. Неврологиялык барыттагы наукастар арасында терапиялык барытындарыдай, ен жи косалкы ауру артериальды гипертензия - 38% болды, вибрационды аурулар,созылмалы радикулопатиялар мен нейросенсорлы кулак мүкістігі кезінде көрінетін. Екі не одан да кеп косалкы аурулардын улес салмагы терапиялык наукастар 27% және 28% неврологиялык барыттагы наукастар. Косалкы нозологияның курылымы наукастарда болжамды колайсыз ауру болжамына, өмір сапасынын төмендеуімне, аурулардын мумкінн өзара іс-кимылы салдарынан емдеу -оңалту үдерiсiн шектеуге, жасы мен дэршк патомоpфозға көрсете алады, бул api карай зерттеулердi кажет етеді.

Энтеросгелдi колданудын клиникалык тиімділігі мен кауісіздігін зерттеп баталау ушін, 2 жастан 18 жаска дейінгі А вирусты гепатитмен ауыратын 98 бала тексеуден өтті. Зерттеу жумыстары 2018 жылы каратанды каласынын Облыстык жукпалы аурулары ауруханасында жургізшдік Зерттеу жумыстары интоксикациянын, сарғаю узактытынын, АлаТ белсенділігініңт төмендеуiмен және төсек-кундерінін кыскаруымен энтеросгелдiн жоғары тиiмдiлiгiн керсеті.

Жана туған балалардагы асказан перфорациясы ете сирек, өмiрге кауіп төндіретін хирургиялык ауруларга жатады. Зерттеудің максаты асказан перфорациясы бар жана туган балалардын ауруғандыгын, кауіп -катер факторларын және нәтижелерін зерттеу болды. Материалдар мен әдстер. Жумыста Караганды к. «Облыстык балалар клиникалык ауруханасынын» № хирургия және реанимация бөлiмшеciнде болғанішектің закымдалуб елгілерсіз асказан перфорациясы бар 13 жана туған нәрестені емдеу нәтижелерi усынылган. Асказан перфорациясы бар емделушілерде аурудын нәтижесі диагноз коюуақытына, туган жерi бойынша жана туған нәреcтелердi уактылы жеделемдеугеткелей тәуелдi болды, ал болжам негізінен баланын операцияга дейінгі жай-куйімен және ілеспе аурулар мен аныкталган.Сонгы 5 жылда нәтижеci едәуiр жаксарды, елiм-жiтiм 90% - дан 50%-гадешн, әсіресе, жана туган нәрестелердін өмiр cуруiнiне өcуiе cебiне назайды.

Колоректалды обырдын (КРР) скринингтік бaғдaрлaмaсынa карамастан, жаңа маркерлерді, оның ішінде ерте диагностикалау ушін сарысулык биомаркерлер панелдерін, aлверификaциялaнғaн ауруы баремделуштердеме тастаздау болжамымен ықтималдыжын бaғaлaу ушін панельдерді әзірлеу токтатылмайды. Биомаркерлерді зерттеу он жылдыктар бойы онкология саласында сураныска иә болып отыр, алайда усынылатын клиникалык манызы бар сарысулык маркерлер саны артпайды. Жумыстың максаты: казак популяциясыны емделушілерінде турлі дәрежедегі саралаудын колоректалды аденокарцин мен сарысулык биомаркердердің релі зерттеу. Зерттеушін AFP, CA 125, CA 15 -3, CA 19-9, CEA, CYFRA 21-1, HE4, остеопонтин б1р мезгілде аныктамасын кaмтитынxmap технологиясын колдану аркылы иммунофлуоресцентгі әдіс колданылды. AFP, СА 125, CA15-3 нәтижесiнде iсiктiндерiн сaрaлaуғa байланысты айырмашылыктарды керсетпеді. Біздің зерттеуде CEA езінің дифференциалдау дәрежесіне тәуелділігін растады, бірак жоғaры дифференциaлдaнғaн аденокарцинома жaғдaйындa әрекететпеді. CA 19-9 деңгең орташа және төмен дәрежелі аденокарцинома топтaрындaғaнa жоғaры болды. Барлык конфаундинг-факторларды карау обырдың биомаркер биологиясын жақсы түсінуге және олардың интерпретациясы мен колдану керсеткіштерін жетілдіруге мумкіндік береді.

Кіші инвазивті адгезиолизистін артыкшылыктары анык: iш кабыргасының жарасы және iш куысын тексеру кезінде іштін париеталды және висцералды жапырактарымен кең жанасудың болмауына байланысты кол жетімділіктің аз жаракаттануы. Осының салдарынан лапаротомиядан кейн әлдекайда аз жабыспа пайда болады. Кумәнсіз артыкшылыктарға ішек кызметінің жедел калпына келуi (операциядан кейін 1 тәулік шнде), наукастарды ерте оңалту және олардың ауруханада болу узактыгын кыскарту жатады. Лапароскопиялык операциядан кейін айкын көрiбейтiн ауырсыну синдромы пaциеиттердi бурын белсендiруге мумкiндiк бередi, бул өз кезегінде өкпе аскынуларымың алдын алуга ыкпал етедi (пневмония, гиповентиляция, диск тәрізді ателектазалар және т. б.). Кішіинвазиялык операциялардан кейiн жараның іріңдеу жиілігі төмендейдi, лигатуралык жыланкөздер, операциядан кейнгі жаралар және лапаротомияга тән баска да аскынулар байкалмайды. Алайда, әндовидеохирургияны колданудың айкын aртыкшылыктaрынa карамастан, кейбір хирургиялык ауруханаларда лапароскопиялык әдісті колдану купталмайды. Лапароскопияның тиімділігі ішек өтпеушiлiгiнiң сатысына, бурын ота жасалганнан кейiн iш куысында жабысу процессінін айкындылығына және iлеспелi аурулардың ауырлыгына байланысты.

Эфир майларының бактерияга карсы, антисептикалык және вируска карсы касиеттері бар екендігі бурыннан белгілі. Табиги эфир маЙлары ауаны дезинфекциялауга кемектеседі және респираторлык инфекциялардың таралуына жол бермейді. Зерттеудің максаты. Казакстанның эфир майлары бар есiмдiктерiнiң және эфир майларының деректер корын жасау. Материалдар мен әдстер. Microsoft Access бағдарламасының деректер корын жасау куралдарының көмегімен Казакстаннын эфир майлары бар өсімдіктерінің және эфир майларының мәлiметтер коры әзiрлейдi. Нәтижелeрi мен талкылау ы. Жасалган компьютерлiк дереккор бiрнеше турден туратын эфир майларының тiзiмiн камтиды. Кeстeнiң барлык ерiстeрi дeрeктeрдiң жылдам eнгiзiлуiнe және ендeлуiнe мумкiндiк берелн деректер корының нeгiзгi пiшiнiндe керсеттедіні сондай-ак олардың бeйнeлeнуiн пайдаланушінін ыңгайлы турде камтамасыз eтeдi. Корытынды. Жасалган деректер коры эфир майларының усынылган турлeрiнiн улкен корымен оңай танысып, зерттеуге мумкiндiк бeрeдi. Сондай-ак, деректер корын әрдайым жаңартып, барлык нысандар бойынша жаңа акпаратты косуга болады.

Макалада медициналык ЖОО-да «Заманауи Казакстантарихы» пәынде экология мәсeлeлeрi туралы сабак беру кезініде кернект әдiстeрдi колдану тәжiрибeсi (атапайтканда, фото және видео материалдарды) карастырылады. Экологиялык мәселелер бойынша тапсырмалардыц улгiлeрi керсеттген, олар студенттерге турлi сабактарда: лекцияларда, тәжiрибeлiк сабактарда және студенттердін өзіндік жумыстарында усынылады. Сонымен катар, көрнекті, бeлсeндi окытуә дістерін экологиялык мәселелер туралы такырып тардыкарастыру кезініде колдану маныздылығы жайлык орытынды жaсaлғaн.

Жумыста жогары медицина студенттердін ерекшеліктері, олардын жана сандык буын екілдері ретінде акпаратты заманауи кабылдауы керсеттген. ЖОО-нын оку урдісінде кашыктыктан окыту технологиясын колданудын маныздылыгы материалды менгерудін косымша тәсілі ретінде негізделген. Студенттердін, акпаратты визуалды кабылдауынын басымдылыгы дәлелденді біздін окытушыларымыз әзірлеген, онлайн-курс Moodle электронды платформасын колдану сенімділікпен карапайымдылыгымен сипатталады. Караганды медициналык университетын онкология кафедрасында кашыктыктан окыту технологияларын колдану тәжірибесі талданды. Жогары оку орындарында кашыктыктан окыту технологияларын пайдаланудын киындыктары нактыланды.

Бул макалада отандык жэне шетелдж 10 жыл терецфктеп эдебиеттер шолуыныц нэтижeлeрi кел^ртген. МейрбикелердН кәсіби кызметіне канагаттанудыц негізі оц жэне теркжактары, сондай-ак олардыц ецбекке дегенуэждемеанщ факторлары аныкталды. Орта медициналык кызмeткeрлeрдiц ез мамандыгына канагаттан бауы орыналады. Ол езец бепне aкытелeудiц жeткiлiкciз (суралгандардыц ni^i боИыиma) дeцгeИiмeи (cоидaИ-aкыитaлaидыруmытелeмдeрдiц«aИкыидылык»дэрeжedмeи), Дэрiгeрлeрмeи эрдайым дэлeлдi езаракарым-катынаста болмауы мен, барлык жагдаИларда кэciптe езiи-езi керсету мумюндИыц, кэciби жэне мaиcaптыкеcуiиiц болмауы мен байланысты. Керceтiлгeи рecпоидeиттeрдiц бiр белИшц кэciптi ауыстыру ииeтiи бiлдiрeдi, бул орта буын кадрларыныц тaпmылыFыиыц элеуетт бар проблемасын киындатады. АиыктaлFaи проблемаларды шешу Yшiи жас мамандар уш^ тэлiмгeрлiктi дамытуды, лауазымдык нускаулыктарды Yнeмi жeтiлдiрудi, жариялылыкпен акпараттык amыктыкты дамытуды, ужымның бiрлiгiн калып тастыру жәніндегі шараларды камтитын максатты кадр саясаты кажет.

Сауалнама нәтижeлeрi усынылган, оның максаты мейірбике ici саласындагы мамандардың аурухананың кауіпсіз ортасын қамтамасыз етуге деген адалдығын аныктау болып табылады. Сауалнамаға 219 респондент катысты. Қатысушылардын жасы 18-ден 59 жаска дeйiн, орташа мен 36,1 ± 11,9 жас аралығында болды. Кауіпсіз ортаны камтамасыз ету үшiн жауаптыларға мeйiрбикe кызмeткeрлeрi жауап береді. Медициналық уйымдар пациенттерді кауiпсiздiгiнe ғана емес, сонымен катар медициналык персоналдын кауiпсiздiгiн арттыруға да назар аударуы керек.

Макала авторлары сирек кездесетін патологияны-буйректің өздігінен жыртылуын өз клиникалық байқауына суйенеді. Кeшeндi сараптама нeгiзiндe авторлар буйректің стихиялық бузылу диагнозын анықтап, емдеудің ұтымды тактикасын тандады. Авторлар буйректің немесе өздігінен пайда болган аурудын стихиялык жарылысын дурыс және уактылы диагностикалау yшін заманауи зерттеу әдicтeрiн колдану кажет деген корытындыга келді. Еңалдымен, скринингтін әдicтeртaғaиын далады - ультрадыбыстык диагностика, бул азге жедел және ceнiмдi турде буйректін стихиялык жарылысы диагнозын коюга және емдеудің утымды тактикасын жургізуге мумкіндік береді. Магнитті-резонанстык бейнеш колдана отырып, аз қaнкeтудiн жасынанықтай аласыз, шугыл хирургиянын керceткiштeрiн анықтай алатын паранефиялыктне кан кету фонындажаңақан кету аймагын анықтай аласыз.