Тамақтан тәуелді аурулары бар ертегі және карта адамдардың тамақтану жағдайын бағалау

Мақсаты. Орталық Қазақстанда тұратын кейбір алиментарлы аурулары (семіздік, қан айналымы жүйесі аурулары, эндокриндік жүйе аурулары) бар егде және қарт жастағы адамдардың тамақтану жағдайының параметрлерін бағалау.

Материалдар мен әдістер. 60 жастан 90 жасқа дейінгі 300 адамды (I топ – егде жастағы адамдар (60 – 74 жас), II топ – қарт жастағы адамдар (75 – 90 жас)) көлденең зерттеуде тамақтану жағдайын бағалау деректері зерттелді: физикалық тексеру және антропометрия мәліметтері (дене массасының индексі, тері қабатының қалыңдығы), сонымен қатар биохимиялық көрсеткіштер (қандағы глюкоза, холестерин, креатинин, мочевина және триглицеридтер).

Нәтижелері және талқылау. І топтағы салмақ медианасы 79 кг, II топта – 74 кг; І топта дене салмағының медиана индексі 30,04, II топта – 28,6; І топтағы глюкозаның медиана деңгейі 6,5 ммоль/л, II топта – 6,1 ммоль/л; І топта холестерин медианасы 5,5 ммоль/л, II топта – 5,4 ммоль/л; мочевина медианасы I топта 5,6 ммоль/л, II топта – 6,5 ммоль/л. Дене салмағының индексі туралы деректер жоғары болды және артық салмақ пен семіздікті көрсетті. Екі топта да глюкоза мен холестерин деңгейі жоғары болды, бұл егде және қарт жастағы адамдардың гликемиялық индексі жоғары тағамдарды қолданатынын көрсетеді. II топтағы мочевина деңгейі I топқа қарағанда жоғары болды, бұл сол адамдардың тұзды тағамдарды көбірек қолданатынын көрсетеді.

Қорытынды. Екі топтағы орташа дене салмағы индексінің деректері қалыпты көрсеткіштерге сәйкес келмейтінін көрсетті, яғни айтарлықтай жоғары болды және артық дене салмағын көрсетті. Екі топтағы глюкоза мен холестериннің орташа деңгейі майы жоғары, гликемиялық индексі жоғары тағамдарды шамадан тыс қолданудың жанама әсерін көрсетті. II топтағы мочевина деңгейі I топқа қарағанда айтарлықтай жоғары болды, бұл сол топтағы адамдардың тұз қосылған тағамдарды көбірек қолдануын көрсетеді. Зерттеу нәтижелері тамақтанудың теңгерімсіздігі мен жеткіліксіздігін растайды, бұл ас қорытуға тәуелді аурулардың дамуын күшейтеді.

1. Корпачева В.В., Прибила О.В., Корпачева-Зиныч О.В. Антропометрические, гормональные и биохимические маркеры метаболических фенотипов у больных сахарным диабетом 2 типа. Медицина и фармакология. 2016; 1-2 (24): 2.

2. Арстангалиева З.Ж., Чернышкова Е.В., Андриянова Е.А. Практики здоровьесбережения современных работающих пенсионеров. Современные исследования социальных проблем. 2015; 7: 41-51.

3. Sami W., Ansari T., Butt N.S., Hamid M.R.A. Effect of diet on type 2 diabetes mellitus: A review. Int. J. Health. Sci. (Qassim). 2017; 11 (2): 65-71.

4. Justice J.N., Leng X.I., LeBrasseur N.K., Tchkonia T., Kirkland J.L., Mitin N., Liu Y., Kritchevsky S.B., Nicklas B.J., Ding J. Caloric Restriction Intervention Alters Specific Circulating Biomarkers of the Senescence-Associated Secretome in Middle-Aged and Older Adults With Obesity and Prediabetes in an 18-Week Randomized Controlled Trial. J. Gerontol. A. Biol. Sci. Med. Sci. 2024; 79 (1): glad214. doi: 10.1093/gerona/glad214

5. O'Shea P.M., Griffin T.P., Fitzgibbon M. Hypertension: The role of biochemistry in the diagnosis and management. Clin. Chim. Acta. 2017; 465: 131-143. doi: 10.1016/j.cca.2016.12.014

6. Гудошников В.И., Прохоров Л.Ю. Немонотонность роста организма. Старение и смертность людей в пожилом возрасте: возможные приложения к программированию развития и старения. Клиническая геронтология. 2017; Т. 23 (9): 19-20.

7. Давыдов Е.Л., Харьков Е.И., Шульмин А.В. Особенности питания пациентов старших возрастных групп с артериальной гипертонией. Сибирский медицинский журнал. 2012; 3: 28-32.

8. Досмагамбетова Р.С., Терехин С.П., Ахметова С.В. К вопросу о здоровом питании в пожилом и старческом возрасте. Медицина и экология. 2017; 3: 32.

9. Корыстина Е.М., Фролова Е.В. Риск развития белково-энергетической недостаточности и информированность о рациональном питании пациентов пожилого и старческого возраста. Российский семейный врач. 2013; 3: 21-28.

10. Laakso M. Biomarkers for type 2 diabetes. Mol Metab. 2019; 27S (Suppl): 139-146. doi: 10.1016/j.molmet.2019.06.016.

11. Millen B.E., Abrams S., Adams-Campbell L., Anderson C.A.M., Brenna J.T., Campbell W.W., Clinton S., Hu F., Nelson M., Neuhouser M.L., Perez-Escamilla R., Siega-Riz A.M., Story M., Lichtenstein A.H. The 2015 Dietary Guidelines Advisory Committee Scientific Report: Development and Major Conclusions. Advances in Nutrition. 2016; 7 (3): 438-444. https://doi.org/10.3945/an.116.012120

12. Tam Z.Y., Ng S.P., Tan L.Q., Lin C.H., Rothenbacher D., Klenk J., Boehm B.O. SPC Team; ActiFE Study Group. Metabolite profiling in identifying metabolic biomarkers in older people with late-onset type 2 diabetes mellitus. Sci. Rep. 2017; 7 (1): 4392. doi: 10.1038/s41598-017-01735-y

13. Feyh A., Bracero L., Lakhani H.V., Santhanam P., Shapiro J.I., Khitan Z., Sodhi K. Role of Dietary Components in Modulating Hypertension. J. Clin. Exp. Cardiolog. 2016; 7 (4): 433. doi: 10.4172/2155-9880.1000433

14. Elia M. Obesity in the elderly. Obes Res. 2001; 9 (Suppl. 4): 244-248. doi: 10.1038/oby.2001.126