Жүктілік кезіндегі қан және зерде плаценталық өсу факторының деңгейі мен байланысын зерттеу

Өзектілігі: Жүктіліктің физиологиялық ағымы негізгі элементі тамыр жүйесі болып табылатын плацентаның дұрыс қалыптасуына байланысты болады. Оның дамуы трофобласттың инвазиясымен, васкулогенезбен және ангиогенезбен айқындалады. Плаценталық өсу факторы (PlGF) – қан тамырларының дамуына ықпал ететін ангиогенді ақуыз. Оның плацентадағы жоғары деңгейі тамыр желісінің белсенді қалыптасуымен байланысты, 30-аптаға қарай шыңға жетеді, содан кейін біртіндеп азаяды. Жүктіліктің ерте кезеңіндегі биологиялық белсенді заттардың көптеген зерттеулеріне қарамастан, гестация бойындағы ангиогендік және антиангиогендік факторлардың динамикасы туралы деректер жеткіліксіз және олардың деректері бір-біріне қарама-қайшы.

Зерттеудің мақсаты. Жүктілік кезіндегі қан мен зәрдегі плацентарлық өсу факторының деңгейін және өзара байланысын зерттеу.

Материалдар мен әдістер. 304 жүкті әйелді қамтыған көлденең зерттеу жүргізілді. Жалпы клиникалық тексеру жүргізілді, систолалық қан қысымы (СҚҚ) және диастолалық қан қысымы (ДҚҚ) деңгейі анықталды. Плацентаның өсу факторының деңгейін анықтау үшін қан мен зәр үлгілері де алынды.

Нәтижелер және талқылау. Зерттелушілердің орташа жасы 27,44±4,99 жасты құрады. Барлық қатысушылардың қанындағы плацентарлық өсу факторының орташа концентрациясы 35,5 (22,4 ± 51,2) пг/мл, зәрде 20,8 (13,8 ± 34,6) пг/мл құрады. Жүктіліктің бірінші триместріндегі қандағы және несептегі PlGF концентрациясы арасындағы корреляцияны бағалау кезінде орташа оң корреляция r = 0,62 анықталды(95% CI: 0,54; 0,68, p <0,0001). Әрі қарай жүкті әйелдердің қанындағы және зәріндегі PLGF концентрациясына байланысты СҚҚ, ДҚҚ және протеинурия динамикасының тәуелділігін талдадық: жүктіліктің 3-ші триместрінде қандағы және зәрдегі PLGF концентрациясының төмен болуы СҚҚ және ДҚҚ жоғарылауымен айтарлықтай байланысты болды (p <0,0001).

Қорытындылар. Бірінші триместрде қан мен зәрдегі плацентарлық өсу факторының орташа концентрациясы сәйкесінше 35,5 пг/мл және 20,8 пг/мл құрайды. Қандағы PLGF деңгейі зәрдегі PLGF концентрациясымен орташа оң корреляцияға ие. Жүктіліктің 3-ші триместрінде қандағы және зәрдегі PLGF төмен концентрациясы СҚҚ және ДҚҚ жоғарылауымен статистикалық түрде маңызды байланысты болды (p <0,0001).

1. Muy-Rivera M., Vadachkoria S., Woelk G.B. Maternal Plasma VEGF, sVEGF-R1, and PlGF Concentrations in Preeclamptic and Normotensive Pregnant Zimbabwean Women. Physiol. Res. 2005; 54: 611-622.

2. Carmeliet P., Moons L., Luttun V. Synergism between vascular endothelial growth factor and placental growth factor contributes to angiogenesis and plasma extravasation in pathological conditions. Nat. Med. 2001; 7: 575-583.

3. Luttun A., Tjwa M., Moons L. et al. Revascularization of ischemic tissues by PlGF treatment, and inhibition of tumor angiogenesis, arthritis and atherosclerosis by antiFlt1. Nat. Med. 2002; 8: 831-840.

4. Rakic J.M., Lambert V., Devy L. Placental growth factor, a member of the VEGF family, contributes to the development of choroidal neovascularization. Invest. Ophthalmol. Vis. Sci. 2003; 44: 3186-3193.

5. Adini A., Kornaga T., Firoozbakht F. Placental growth factor is a survival factor for tumor endothelial cells and macrophages. Cancer. Res. 2002; 62: 2749-2752.

6. Fischer C., Jonckx B., Mazzone M. Anti-PlGF inhibits growth of VEGF(R)- inhibitor-resistant tumors without affecting healthy vessels. Cell. 2007; 131: 463-475.

7. Yonekura H., Sakurai S., Liu X. Placenta growth factor and vascular endothelial growth factor B and C expression in microvascular endothelial cells and pericytes. Implication in autocrine and paracrine regulation of angiogenesis. J. Biol. Chem. 1999; 274: 35172-35178.

8. Bellik L., Vinci M.C., Filippi S. Intracellular pathways triggered by the selective FLT-1- agonist placental growth factor in vascular smooth muscle cells exposed to hypoxia. Br. J. Pharmacol. 2005; 146: 568-675.

9. Scholz D., Elsaesser H., Sauer A. Bone marrow transplantation abolishes inhibition of arteriogenesis in placenta growth factor (PlGF) -/- mice. J. Mol. Cell Cardiol. 2003; 35: 177-184.

10. Selvaraj S.K., Giri R.K., Perelman N. Mechanism of monocyte activation and expression of proinflammatory cytochemokines by placenta growth factor. Blood. 2003; 102: 1515-1524.

11. Folkman J. Angiogenesis in cancer, vascular, rheumatoid and other diseases. Nat. Med. 1995; 1: 27-31.

12. Gordon J.D., Shifren J.L., Foulk R.A. Angiogenesis in the human female reproductive tract. Obstet. Gynecol. Surv. 1995; 50: 688-697.

13. Бурлев В.А., Волков Н. И. Значение факторов роста в патогенезе эндметриоза. Вестник. 1999; 1: 51-57.

14. Praff A.W., Georges S., Abou-Bacar A. Toxoplazma gondii regulates ICAM-1 mediated monocyte adhesion to trophoblasts. Immunol. 2005; 83 (5): 483-489.

15. Gourvas V., Dalpa V., Konstantinidou A. Angiogenic factors in placentas from pregnancies complicated by fetal growth restriction (review). Mol. Med. Report. 2012; 6 (1): 23-27.

16. Regnault T.R.H., Galan H.L., Parkeret T.A. et al. Placental development in normal and compromised pregnanci es – a review. Placenta. 2002; 16: 119-129.

17. Климов В. А. Эндотелий при физиологической беременности. Акушерство и гинекология. 2006; 5: 11- 14.

18. Авруцкая В.В., Орлов В.И., Пономарева А.Ю. Изменения в эндотелиальной системе сосудов беременных при гестозе. Российский вестник акушерства и гинекологии. 2007; 1: 4-6.

19. Mandala M., Osol G. Physiological remodelling of the maternal uterine circulation during pregnancy. Basic Clin. Pharmacol. Toxicol. 2012; 110 (1): 12-18.

20. Соколов Д.И. Васкулогенез и ангиогенез в развитии плаценты. Журнал акушерства и женских болезней. 2007; 3: 129-133.

21. Айламазян Э.К., Мозговая Е.В. Гестоз: теория и практика. М.: МЕДпресс-информ; 2008: 272.

22. Herr F., Baal N., Widmer-Teske R. How to study placental vascular development? Theriogenology. 2010; 73: 817-822.

23. Zhang J., Han L., Li W., Chen Q., Lei J., Long M., Yang W., Li W., Zeng L., Zeng S. Early prediction of preeclampsia and small-for-gestational-age via multimarker model in Chinese pregnancies: a prospective screening study. BMC Pregnancy Childbirth. 2019; 19 (1): 304.

24. Ng Q.J., Han J.Y., Saffari S.E., Yeo G.S., Chern B., Tan K.H. Longitudinal circulating placental growth factor (PlGF) and soluble FMS-like tyrosine kinase-1 (sFlt-1) concentrations during pregnancy in Asian women: a prospective cohort study. BMJ Open. 2019; 9 (5): e028321.

25. Widmer M., Cuesta C., Khan K.S., Conde-Agudelo A., Carroli G., Fusey S., Karumanchi S.A., Lapaire O., Lumbiganon P., Sequeira E., Zavaleta N., Frusca T., Gülmezoglu A.M., Lindheimer M.D. Accuracy of angiogenic biomarkers at ≤20 weeks' gestation in predicting the risk of pre-eclampsia: A WHO multicentre study. Pregnancy Hypertens. 2015; 5 (4): 330-338.

26. Savvidou M.D., Akolekar R., Zaragoza E., Poon L.C., Nicolaides K.H. First trimester urinary placental growth factor and development of pre-eclampsia. BJOG. 2009; 116 (5): 643-647.