СОТ-МЕДИЦИНАЛЫҚ АДАМ ИДЕНТИФИКАЦИЯСЫНДА ШАШТЫҢ ЭЛЕМЕНТПК ҚҰРАМЫ ТАБИҒИ-ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ ТЕРРИТОРИЯСЫНДА ИНДИКАТОРРЕТПНДЕ

Урбанизацияланған территорияның ерекшеліктерінің бірі: қоршаған ортаға антропогендік әсер, ол табиғи геохимиялық фондтың интенсивті өзгеруімен сиппаталады. Адамның өндірістік әрекетінің нәтижесінде табиғи ортаға бөлінетін химиялық байланыстар, тек табиғи айналым циклында жиналып қана қоймай, адамның да организмінде жинала алады. Эколого-гигиеналық территориядағы өркендеудің объективті көрінісі тұрғындардың микроэлементтік статусы болып табылады, сонымен қатар ең тиімді көрсеткіші адам шашы, себебі микроэлементтердің ағзадағы алмасуын және оған ауыр металлдардың токсикалық әсерін шаш арқылы анықтауға болады. Қарағанды облысындағы әртүрлі аймақтарындағы 1 138 тұрғындардың (25-50 жас аралығында 624 әйел және 514 ер адам) және 217 мәйіттің арасында сот-медициналық индентификациялық мүмкіндітерін кеңейту мақсатында, белгісіз тұлғалар және қаңқалық денелердің шаштарына масс-спектрометрия әдісімен және индуктив-байланысты плазма көмегімен көпэлементті анализ алынды. Нәтижесінде Қарағанды облысындағы тұрақты ересек тұрғындардың элементтік статусының ерекшелітері анықталған. Алынған мәліметтер Қарағанды облысының тұрақты ересек тұрғындарының шашындағы элементтерінің референстік мәндері сот-медициналық өндірістегі маңызды идентификациялық тапсырмаларды шешуге арналған салыстыру критерий ретінде қолдануға мүмкіншілік береді.

судебно-медицинская экспертиза, волосы, микроэлементный состав, идентификация человека, медициналық экспертиза, шаш, микроэлементті құрам, адамды идентификациялау

1. Агаджанян Н. А. Химические элементы в среде обитания и экологический портрет человека /Н. А. Агаджанян, А. В. Скальный. - М.: КМК, 2001. - 83 с.

2. Абдрахманова Е. Р. Состояние здоровья и особенности микроэлементного состава биосред у жителей горнорудной геохимической провинции /Е. Р., Абдрахманова, А. С. Рахимкулов //Известия Самарского научного центра РАН. - 2011. - №1. - С.23-25.

3. Вернадская Н. Когда дышать опасно для жизни: [экология Темиртау] //Зеркало. -2013. - №44. - С. 8.

4. Жакатаева Б. Т. Атмосферные загрязнения г. Караганды /Б. Т. Жакатаева, З. П. Журавлева //Вестн. Карагандинского университета. Сер. «Биология. Медицина. География». - 2010. - №3 (59). - С. 79-84.

5. Окина О. И. Использование микроэлементного состава волос в экологических и медицинских исследованиях /О. И. Окина, С. М. Ляпунов, А. В. Горбунов //Экология человека. - 2009. - №4. - С. 56-58.

6. Подунова Л. Г. Методика определения микроэлементов в диагностируемых биосубстратах атомной спектрометрией с индуктивно связанной аргоновой плазмой: Метод. рекомендации. - М., 2003. - 36 с.

7. Скальный А. В. Референтные значения химических элементов в волосах, полученные методом ИСПС //Микроэлементы в медицине. -2003. - №4 (1). - С. 55-56.

8. Mikulewicz M. Reference values of elements in human hair: a systematic review /M. Mikulewicz, K. Chojnacka, T. Gedrange //Environ Toxicol Pharmacol. - 2013. - V. 36 (3). - P. 1077 -1086.

9. Subramanian Thangaraj P. K. DNA isolation from teeth by organic extraction and identification of sex of the individual by analyzing the AMEL gene marker using PCR /P. K. Subramanian Thangaraj, A. Nalini //J. Forensic Dent Sci. -2016. - №1. - P. 18-21.

10. Pozebona D. Elemental hair analysis: A review of procedures and applications /D. Pozebona, G. L. Schefflera, V. L. Dressler // Analytica Chimica Acta. - 2017. - V. 992. - 23 p.