ЭМОЦИОНАЛДЫҚ СТРЕСС ПЕН ИОНДАУШЫ ГАММА - СӘУЛЕЛЕНУДІҢ ФРАКЦИЯЛЫҚ ДОЗАСЫНЫҢ БІРІККЕН ӘСЕРІ КЕЗІНДЕГІЭМИНИУМ РЕГЕЛЬ СЫҒЫНДЫСЫНЫҢ ИММУНОГЕНЕЗДІҢ ОРТАЛЫҚ АҒЗАЛАРЫНДАҒЫ МАЙЛАРДЫҢ АСҚЫН ТОТЫҒЫНА ЖӘНЕАНТИОКСИДАНТТЫҚЖҮЙЕГЕ ЭСЕР ЕТУІНІҢ ТИІМДІЛІГІ

Экспериментте жегілген ақ егеуқұйрықгарда эмоционалдық сгресс пен иондаушы сәуленің фракциялық дозасының біріккен әсері кезіндегі иммуногенездің оргалық ағзаларындағы майлардың асқын гогығына және ангиоксиданггық жүйеге Эминиум Регель сығындысының әсерін герең зерггеу. Зерггеудің нәгижелері көкбауырда фракцияланған гамма-сәулеленуден кейін ГР және кагалазаның құрамында айгарлықгай гөмендеу байқалғандығын көрсеггі. Тимусга кагалаза белсенділігінің гөмендеуі және МДА деңгейінің жоғарылауы байқалды. Жалпы бейімделу синдромның кеш кезеңінде көкбауырда эмоционалдық сгресс пен иондаушы гамма -сәулеленудің фракциялық дозасының біріккен әсері кезіндегі ДК және МДА конценграциясының жоғарылауы және осы кезеңде гимусга жалпы бейімделу синдромының ерге және кеш кезеңдерінде МАТ-гың белсенуі байқалады. Эмоционалдық сгресс кезіндегі сәулеленген организм көкбауырында Эминиум Регель сығындысы ДК және МДА деңгейі жағынан өзгерісгер гуындагпағандықган, сәулеленген организм ангиоксиданггық жүйенің жоғарылауымен жүреді. Тимусга жалпы адапгациялық синдром кезеңінде эмоционалдық сгресс пен иондаушы гамма -сәулеленудің фракциялық дозасының Эминиум Регель сығындысымен біріккен әсері кезінде майлардың асқын гогығының біріншілік өнімдері конценграциясының гөмендеуі байқалады, ангиоксиданггық қорғаныс жүйесінің белсенуі жалпы адапгациялық синдромның кеш кезеңінде ГР және кагалаза конценграциясының жоғарылауымен көрінеді.

тимус, селезенка, фракционированное излучение, общий адаптационный синдром, экстракт Эминиум Регеля, антиоксидантная защита, гимус, көкбауыр, фракциялық сәулелену, жалпы бейімделу синдромы, Эминиум Регель эксгракгы, ангиоксиданггық қорғаныс

1. Алиакпаров М. Т. Перспективность исследовательских программ, изучающих радио-протективное действие лекарственных препаратов растительного происхождения /М. Т. Алиакпаров, Д. М. Джангозина, Г. А. Омарова //Евразийский радиологический форум «Радиология XXI века». - Астауа, 2005. - С. 17-23.

2. Балмуханов С. Б. Отдаленные последствия влияния «малых» доз радиации (на примере ликвидаторов последствий аварии на ЧАЭС) /С. Б. Балмуханов, Ш. К. Хусаинова, Ж. Ж. Жолдыбай //Астана мед. журн. - 2006. -№3. - С. 25-27.

3. Божко А. В. Отдаленные результаты длительного воздействия малых доз ионизирующего излучения на лимфоидный аппарат глотки детей //Вестн. оториноларингологии. -2004. - №4. - С. 9-11.

4. Васин М. В. Реакция сукцинатоксидазной системы митохондрий лимфоцитов крови человека на адреналин in viro у здоровых и больных нейрососудистой дистонией /М. В. Васин, И. Б. Ушаков, Л. В. Королева //Бюл. эксперим. Биологии и медицины. - 2002. -№10. - С. 456-459.

5. Голивец Т. П. Популяционные закономерности развития заболеваемости злокачественными новообразованиями в постчернобыльский период: Автореф. дис..д-ра мед. наук. - Ростов-на-Дону, 2012. - 21 с.

6. Грязева Н. И. Изменения активности лактат и сукцинатдегидрогеназы лимфоцитов крови у самцов мышей с агрессивным и субмиссивным типами поведения /Н. И. Грязева, А. В. Шурлыгина, Л. В. Вербицкая //Бюл. эксперим. Биологии и медицины. - 2000. - №1. - С. 53-56.

7. Жетписбаев Б. А. Иммунные дисфункции облученного организма /Б. А. Жетписбаев, Л. К. Хамитова. - Алматы, 2000. - 213 с.

8. Кислицкая В. Н. Сравнительная оценка показателей ПОЛ в эритроцитах, сперматозоидах и печени крыс при СВЧ-излучении мощностью 20 Вт и коррекция настойкой боярышника /В. Н. Кислицкая, Б. Ж. Култанов, А. З. Муратова //Медицина и экология. - 2004. - №3. - С. 94-98.

9. Козинец Г. Н. Клетки периферической крови и экологические факторы внешней среды /Г. Н. Козинец, Д. Ф. Каюмова, В. М. Погорелова //Клин. лаб. Диагностика. - 1993. -№1. - С. 14-20.

10. Окладникова Н. Д. Хроническая лучевая болезнь человека, вызванная внешним гамма-облучением: 50 лет клинического наблюдения /Н. Д. Окладникова, М. В. Сумина, В. С. Пестерникова //Мед. радиология и радиационная безопасность. - 2003. - №1. - С. 8-22.

11. Остроухова Л. А. Новые лекарственные средства и продукты функционального питания из отходов переработки биомассы лиственницы //Фармацевтический бюллетень. - 2014. - №1-2. - С. 116-122.

12. Субботин К. А. Сравнительная оценка адаптационных возможностей организма к изменению свободно-радикального равновесия под влиянием психоэмоционального стресса и факторов производственной среды /К. А. Субботин, А. В. Макеева //Междунар. студ. науч. вестн. - 2015. - №2. - С. 120-121.

13. Утешев А. Б. Оксидоредуктазы в печеночной ткани животных при действии радиации /А. Б. Утешев, Ж. К. Макашев, Т. А. Утешев //Вестник НЯЦ РК. - 2004. - №4 (20). - С. 52-58.

14. Ханасов В. В. Иммунотерапия: современный взгляд на проблему //Гигиена труда и мед. Экология. - 2004. - №2 (3). - С. 82-89.

15. Хлыстова З. С. Карта заселения органов иммунной системы эмбриона и плода человека Т- и В-лимфоцитами и начало эндокринной функции тимуса /З. С. Хлыстова, С. П. Шмелева, И. И. Калинина //Иммунология. -2002. - №2. - С. 80-82.

16. Шибкова Д. З. Взаимодействие между компонентами систем кроветворения и иммунитета при хроническом, сопоставляемом с продолжительностью жизни гамма-облучения мышей /Д. З. Шибкова, О. Г. Андреева, Н. В. Ефимова //Мед. радиология и радиационная безопасность. - 2002. - №5. - С. 23-32.

17. Braby Leslie A. Physical Considerations //Health Physics-2016.- V.110.-P.252-255.

18. Cheema A. K. Long-Term Differential Changes in Mouse Intestinal Metabolomics after c and Heavy Ion Radiation Exposure /A. K. Cheema, S. Suman, P. Kaur //PloS One. - 2014. - V. 9. - P. 1-15. E87079.

19. Feinendegen L. E. Hormesis by Low Dose Radiation Effects: Low-Dose Cancer Risk Modeling Must Recognize Up-Regulation of Protection /L. E. Feinendegen, M. Pollycove, R. D. Neumann //Medical Radiology. Radiation Oncology. - Berlin, 2012. DOI: 10.1007/174. - 686 p.

20. Firenzuoli F. Herbal Medicine Today: Clinical and Research Issues /F. Firenzuoli, L. Gori //Evidence-based complementary alternative medicine. - 2007. - V. 4. - P. 37-40.

21. Hei Tom K. Response of Biological Systems to Low Doses of Ionizing Radiation //Health Physics. - 2016. - V. 110, №3. - P. 281-282.

22. Igumnov S. A. Overview of the mental health research among residents of contaminated territories and Chornobyl clean_up work-ers/«liquidators» in Belarus /S. A. Igumnov, P. S. Lapanau //Problems of radiation medicine and radiobiology. - 2015. - №20. - P. 55-74.

23. Kellie R. Brown Acute and chronic radiation injury // Journal of vascular surgery /Brown R. Kellie, E. Rzucidlo. - 2011. - V. 53. - P. 15S-21S.

24. Morison W. Effects of ulfraviolelet radiation on the immune system in humans // Protochem and Protobiol. - 1989. - №4. - Р. 515 -524.

25. Reisz J. A. Effects of ionizing radiation on biological molecules-mechanisms of damage and emerging methods of detection /J. A. Reisz, N. Bansal, J. Qian //Antioxid. Redox. Signal. -2014. - №21(2). - P. 260-292.

26. Wang B. Revisiting the health effects of psychological stress-its influence on susceptibility to ionizing radiation /B. Wang, T. Katsube, N. Begum //Journ. Of Radiation Research. - 2016. -V. 57, №4. - P. 325-335.