Қазірғі таңда Қазақстанда артериялық гипертензиямен ауыратын науқастардың әлеуметтік-гигиеналық тұрғыдағы тұлғасын зерттеу

Кіріспе. Мақалада зерттеу нәтижесінде анықталған жүрек-қан тамырлары ауруларына байланысты өлім мен мүгедектік себептерінің құрылымына ең үлкен үлес артериялық гипертензиямен ауыратын науқастарда болатындығы атап өтілген. Артериялық гипертензиясы бар науқастың әлеуметтік-гигиеналық портреті. Жасы – Көбінесе 40 жастан асқан адамдарда кездеседі,ең жиі кездесетін жас 40-60 жас аралығы, аурудың ең жоғары деңгейі осы жас тобында байқалады. Бұл жаста тамырлардың физиологиялық қартаюы және қан қысымының жоғарылауы байқалады. 60 жастан асқан кейін: аурушаңдық артады және егде жастағы адамдар арасында АГ-ны анықтау қан айналымы жүйесіндегі жасқа байланысты өзгерістерге және қатар жүретін аурулардың болуына байланысты айтарлықтай артады. Жынысы бойынша ер адамдар арасында жас және орта жаста (60 жасқа дейін) ер адамдарда гипертензия жиілігі жиі байқалады. Бұл стресстің жоғары деңгейіне, алкогольді ішуге, темекі шегуге және отырықшы өмір салтына байланысты.Ал әйелдердар арасында 60 жастан жоғары жаста арасында сырқаттанушылықтың айырмашылығы азаяды және әйелдер ер адамдар сияқты гипертониямен ауыра бастайды. Бұл гормоналды фондағы өзгерістерге байланысты, әсіресе менопаузадан кейін қан қысымының жоғарылауына әкелуі мүмкін.Әлеуметтік сипаттамаларына тоқталсақ, білім деңгейінің төмендігі артериялық гипертензиямен байланысты қауіптер туралы, сондай-ақ салауатты өмір салты туралы білмеуге бейім болуы мүмкін.
Зерттеудің мақсаты. Артериялық гипертензиямен ауыратын науқастардың жеке басының қазіргі әлеуметтік-гигиеналық ерекшеліктерін сипаттау.
Материалдар және әдістер. Кешенді медициналық-әлеуметтанулық зерттеу 2020 жылдан 2023 жылға дейін №3 Қарағанды қалалық емханасының базасында жүргізілді. Зерттеу бағдарламасы докторлық жұмыстың мақсаттары мен міндеттеріне сәйкес жүзеге асырылады, ал зерттеу тәжірибесі нақты критерийлерге негізделген.
Нәтижелер және талқылау. Сауалнамаға қатысқандардың ішінде ең көп саны 54-62 жас аралығындағы науқастар болды (N=241, 58,1%). Сонымен қатар, сауалнамаға қатысқан әйелдер арасындағы осы жас тобы өкілдерінің үлесі ерлер арасындағы статистикалық маңызды (р<0,05) ұқсас көрсеткіштен (тиісінше 67,4 және 45,3%) асып түсті.
Қорытынды. Біздің зерттеу нәтижелеріміз артериялық гипертензияға қатысты профилактикалық шараларды жоспарлау мен жүзеге асыруда осындай зерттеулер жүргізген басқа авторлар сияқты, еңбекке қабілетті жастағы ер адамдар артериялық гипертензияның неғұрлым айқын қауіп факторлары бар және медициналық ұйымдарға сирек таралатын адамдар санаты ретінде ерекше назар аудару қажет екенін растайды.

1. Артериальная гипертензия у беременных: классификация и принципы терапии с позиции доказательной медицины /Г. Н. Чингаева, М. И. Раева, Д. А. Маликова, А. А. Калаубекова //Вестник КазНМУ. – 2013. – №1. – С. 97-103.

2. Ишемиялық инсульттің қауіп факторлары /Т. К. Қуандықов, В. В. Мұтағыров, А. А. Данияров и др. //Медицина. – 2018. – №4 (190). – С. 80-88.

3. Коныртаева Н. Н. Организация гирудотерапевтической помощи пациентам с болезнями системы кровообращения: опыт работы амбулаторного гирудотерапевтического центра.журнал /Н. Н. Коныртаева, А. Н. Гржибовский, С. В. Иванов //Наука и Здравоохранение. – 2015. – №4. – С. 52-62.

4. Ориентация на клинический результат — новый подход к разработке индикаторов качества медицинской помощи больным артериальной гипертензией /О. М. Посненкова, А. Р. Киселев, В. И. Гриднев и др. //Артериальная гипертензия. – 2014. – №20 (3). – С. 212-217.

5. Смертность от сердечно-сосудистых заболеваний среди жителей стран СНГ /А. А. Николаева, К. Ю. Николаев, Э. А. Отева и др. //Вестник КазНМУ. – 2013. – №1. – С. 70-72.

6. Телемедицинское наблюдение и консультирование пациентов с артериальной гипертензией. Старые проблемы – новые возможности /М. В. Ионов, Н. В. Звартау, И. В. Емельянов, А. О. Конради //Артериальная гипертензия. – 2019ю – №25 (4). – С. 337-356.

7. Халин В. Г. Цифровизация и ее влияние на российскую экономику и общество: преимущества, вызовы, угрозы и риски /В. Г. Халин, Г. В. Чернова //Управленческое консультирование. – 2018. – №10. – С. 46-63.

8. Шеметова Г. Н. Роль школ для пациентов во вторичной профилактике артериальной гипертензии /Г. Н. Шеметова, А. И. Рябошапко, Г. В. Губанова //Саратовский научно-медицинский журнал. – 2017. – №13 (3). – С. 481-483.

9. Current status of blood pressure control rate and antihypertensive drug use in the elderly coronary heart disease patients with diabetes mellitus and hypertension /L. Dongliang, X. Li, L. Wang et al. // Zhonghua Yi Xue Za Zhi. – 2015. – V. 95 (33). – P. 2709-2714.