ЭКОЛОГИЯСЫ ҚОЛАЙСЫЗ АРАЛ ӨҢІРІ ТҰРҒЫНДАРЫ АРАСЫНДА ГЕПАТОБИЛИАРЛЫ ЖҮЙЕ АУРУЛАРЫНЫҢ ТАРАЛУЫ МЕН ҚҰРЫЛЫМЫ

Арал қөңірінің ғасырлар бойы ластанған қоршаған ортасы қазіргі таңда тұрғындар арасында гепатобилиарлы патологияның жоғары жиідікте таралғанын көрсетті. Арал өңірінің ересек тұрғыіндарыін аймақтар (1 және 2 аймақтар) бойынша бір реттік зерттегенде гепатобилиарлы жүйе патологиясы бақылау аймағымен салыстырғанда 2,09 және 1,56 есеге артық. 3 аймақ бойынша статистикалық анализ жүргізгенде аймақтар арасында айтарлықтай айырмашылық болған (p=0,005; х²=415,5). Гепатобилиарлы жүйе ауруларының құрылымы бойынша 1 және 2 аймақтарда созылмалы гепатит, сладж синдром жиі кездесті. Созылмалы гепатит 40-49 жас аралығындағы тұрғындарда жиі кездескен. Сладж синдром 18-29 жастағы жастар арасында жиі тіркелген. Созылмалы гепатиттің экологиясы қолайсыз тұрғындар арасында таралу себебі ерте жаста дамитын билиарлы іркілуден болуы мүмкін.

распространенность, структура, патология гепатобилиарной системы, взрослое население, Приаралье, таралуы, құрылымы, гепатобилиарлы жүйе патологиясы, ересек тұрғындар, Арал өңірі

1. Альназарова А. Ш. Прогноз онкозаболеваемости органов пищеварения населения Кызылординской области //Матер. VI междунар. науч.-практ. конф. «Новейшие научные достижения». - Болгария, 2010. - Т. 15. - С. 37-42.

2. Боев В. М. Методология комплексной оценки антропогенных и социально-экономических факторов в формировании риска для здоровья населения //Гигиена и санитария. -2009. - №4. - С. 4-8.

3. Гигиеническая оценка формирования суммарного риска популяционному здоровью на урбанизированных территориях /В. М. Боев, В. Н. Дунаев, Р. М. Шагеев, Е. Г. Фролова // Гигиена и санитария. - 2007. - №5. - С. 12-14.

4. Клинический протокол диагностики и лечения неалкогольной жировой болезни печени у взрослых. Рекомендован Экспертным советом РГП на ПХВ «Республиканский центр развития здравоохранения» Министерства здравоохранения и социального развития Республики Казахстан от 10 декабря 2015 года. Протокол № 10.

5. Клинический протокол диагностики и лечения хронического гепатита В у взрослых. Рекомендован Экспертным советом РГП на ПХВ «Республиканский центр развития здравоохранения» Министерства здравоохранения и социального развития Республики Казахстан от 30 сентября 2015 года. Протокол №10.

6. Клинический протокол диагностики и лечения хронического холецистита у взрослых. Рекомендован Экспертным советом РГП на ПХВ «Республиканский центр развития здравоохранения» Министерства здравоохранения и социального развития Республики Казахстан от 12 декабря 2013 года. Протокол №23.

7. Приказ №1468 - XII от 30.06.1992 г. «О социальной защите граждан, пострадавщих вследствие экологического бедствия в Приаралье» (с изменением и дополнением от 03.07.2013 г.)

8. Сакиев К. З. Влияние факторов окружающей среды на состояние гепатобилиарной системы населения, проживающего в экологически неблагоприятных регионах /К. З. Сакиев, Л. С. Батырбекова //Медицина и экология. -2015. - №4. - C. 7-15.

9. Batyrbekova L. S. Analysis of dieseases of the hepatobiliary system in the adults of priaralye /L. S. Batyrbekova, D. H. Rybalkina // Biomedical and pharmacology journ. - 2017. - V. 10 (4). - Р. 1837-1842.

10. Preventing and managing the global epidemic. Reportofa WHO Consultationon Obesity. - Geneva: WHO, 2012.