Ішектің қабыну ауруларына көмек көрсетудің бастапқы буыны: PEST-талдау

Зерттеудің мақсаты. Ішектің қабыну ауруларымен (ІҚА) ауыратын пациентті бағыттауда және сапалы көмек көрсетуде негізгі буын ретінде МСАК әсер ететін ортаның макроэкономикалық (сыртқы) факторларын зерттеу.
Материалдар мен әдістер. Алдағы 3-5 жылда ІҚА кезінде көмек көрсетудің амбулаториялық деңгейіне әсері тұрғысынан көрсеткіштердің 4 тобы (саяси, экономикалық, әлеуметтік және технологиялық) бойынша үш сарапшының пікірі талданды. Барлық факторлар олардың әсер ету күші (1-ден 3-ке дейін) және өзгергіштік ықтималдығы негізінде ескерілді. Әрі қарай, әдістемеге сәйкес, салмағы түзетіле отырып, бағалау анықталды.
Нәтижелер және талқылау. МСАК-та ІҚА кезінде медициналық көмектің тиімділігіне сыртқы орта факторларын талдау технологиялық факторлардың (ақпараттық жүйелердің, телемедициналық технологиялардың, инновациялық әдістердің болуы), сондай-ақ саяси (Министрлік деңгейінде денсаулық сақтау жүйесін реттеуге, қолданыстағы стандартқа, еңбек саясатына, дәрігерлердің білім деңгейіне және профилактикалық сипаттағы іс-шараларға байланысты) және экономикалық (денсаулық сақтау жүйесін қаржыландыру, дамыған инфрақұрылым, халықтың табысы және қызметтердің қолжетімділігі) факторлардың маңыздылығын көрсетті; әлеуметтік-мәдени сипаттағы факторлар, ең алдымен, азаматтардың денсаулығы, халықтың білім деңгейі, медицинаға деген сенім деңгейі және ІҚА ауыратын пациенттерінің күтулерімен байланысты факторлардың маңыздылығы сәл төмен.
Қорытындылар. Жүргізілген талдау технологиялық, саяси және экономикалық факторлардың МСАК-та ІҚА кезінде көрсетілетін көмек сапасына айтарлықтай әсерін көрсетті. Әлеуметтік-мәдени факторлар, ең алдымен, азаматтардың денсаулығына бірлескен жауапкершілігімен, халықтың білім деңгейімен, медицинаға деген сенім деңгейімен және ІҚА ауыратын пациенттердің көп күтулерімен байланысты факторлар көрсетілетін көмектің сапасы үшін салыстырмалы түрде маңызды емес екені анық.

1. Болезнь Крона. Клинический протокол №145 от «30» июля 2021 года // https://diseases.medelement.com/disease/болезнь-крона-кп-рк-2020/16778 (дата обращения: 21.03.2024 г.)

2. Государственная программа здравоохранения «Саламатты Қазақстан» на 2011-2015 годы; Единая национальная система здравоохранения (ЕНСЗ) //https://adilet.zan.kz/rus/docs/U1000001113 (дата обращения: 21.03.2024 г.)

3. Кодекс РК «О здоровье народа и системе здравоохранения» статья 5 от 7 июля 2020 года № 360-VI ЗРК // https://adilet.zan.kz/rus/docs/K2000000360 (дата обращения: 21.03.2024 г.)

4. Кодекс РК «О здоровье народа и системе здравоохранения» статья 80 от 7 июля 2020 года № 360-VI ЗРК // https://adilet.zan.kz/rus/docs/K2000000360 (дата обращения: 21.03.2024 г.)

5. Приказ и. о. Министра здравоохранения и социального развития Республики Казахстан от 29 июля 2015 года №632 «О внесении изменений и дополнений в приказ Министра здравоохранения Республики Казахстан от 26 ноября 2009 года № 801 «Об утверждении Методики формирования тарифов и планирования затрат на медицинские услуги, оказываемые в рамках гарантированного объема бесплатной медицинской помощи» // https://adilet.zan.kz/rus/docs/V2000021858 (дата обращения: 21.03.2024 г.)

6. Приказ Министра здравоохранения Республики Казахстан от 5 августа 2021 года № ҚР ДСМ-75 «Об утверждении Перечня лекарственных средств и медицинских изделий для бесплатного и (или) льготного амбулаторного обеспечения отдельных категорий граждан Республики Казахстан с определенными заболеваниями (состояниями) // https://adilet.zan.kz/rus/docs/V2100023885/history (дата обращения: 21.03.2024 г.)

7. Приказ и. о. Министра здравоохранения Республики Казахстан от 30 октября 2020 года № ҚР ДСМ-174/2020 «Об утверждении целевых групп лиц, подлежащих скрининговым исследованиям, а также правил, объема и периодичности проведения данных исследований» // https://adilet.zan.kz/rus/docs/V2000021572 (дата обращения: 21.03.2024 г.)

8. Покида А. Н. Роль высшего образования в формировании здорового образа жизни (по результатам социологического исследования) /А. Н. Покида, Н. В. Зыбуновская, И. А. Газиева //Высшее образование в России. – 2022. – Т. 31, №1. – С. 72-88.

9. Положение по распределению средств СКПН в зависимости от объема и качества оказываемой медицинской помощи работникам первичной медико-санитарной помощи, оказывающих медицинские услуги в рамках ГОБМП и системе ОСМС» в соответствие с Приказом Министром здравоохранения и социального развития Республики Казахстан от 29 мая 2015 года № 429 «Об утверждении правил поощрения работников субъектов здравоохранения, оказывающих медицинские услуги в рамках гарантированного объема бесплатной медицинской помощи и в системе обязательного социального медицинского страхования», Приказа Министра здравоохранения Республики Казахстан от 25 августа 2017 года № 643 О внесении изменений в приказ Министра здравоохранения и социального развития Республики Казахстан от 29 мая 2015 года № 429 «Об утверждении Правил поощрения работников организаций здравоохранения, участвующих в оказании комплекса мероприятий в рамках гарантированного объема бесплатной медицинской помощи» //https://adilet.zan.kz/rus/docs/V2000021824 (дата обращения: 21.03.2024 г.)

10. Приказ и. о. Министра здравоохранения РК от 29 марта 2023 года №48. «Об утверждении стандарта организации оказания гастроэнтерологической и гепатологической помощи в Республике Казахстан // https://adilet.zan.kz/rus/docs/V2300032185 (дата обращения: 21.03.2024 г.)

11. Трудовой кодекс Республики Казахстан от 23 ноября 2015 года № 414-V ЗРК // https://adilet.zan.kz/rus/docs/K1500000414 (дата обращения: 21.03.2024 г.)

12. Уалиева А. Определение факторов окружающей среды, связанных с воспалительным заболеванием кишечника в Казахстане: исследование «случай – контроль» /Уалиева А., Ошибаева А., Кайбуллаева Д. // Наука и здравоохранение. – 2020. – №4. – С. 97-104.

13. Уалиева А. Е. Эпидемиология воспалительных заболеваний кишечника в Республике Казахстан: Дис. …д-ра философии. – Алматы, 2021. – 115 с.

14. Язвенный колит. Клинический протокол №141 от «24» июня 2021 года //https://diseases.medelement.com/disease/язвенный -колит-кп-2020/ 16689 (дата обращения: 21.03.2024 г.)