Стероидті емес қабынуға қарсы дәрілік заттар: көпбейінді хируриялық бөлімде қауіпсіз қолдану үшін ұсыныстар мен сақтық шаралары

Зерттеудің мақсаты. Медициналық тәжірибеге негізделген ұсыныстар мен сақтық шараларын әзірлеу мақсатында стероидты емес қабынуға қарсы дәрілік заттарды қолдану қауіпсіздігіне талдау жүргізу.
Материалдар мен әдістер. 2023 жылдың желтоқсанынан 2024 жылдың ақпанына дейінгі кезеңде көп бейінді хирургия бөлімшесінде 250 науқастың стационарлық медициналық картасына ретроспективті талдау жасалды.
Нәтижелер және талқылау. Стационарлық науқастардың медициналық картасын талдау нәтижелері бойынша стероидты емес қабынуға қарсы дәрілік заттарды тағайындауға көрсеткіштердің болуы (диагнозға сәйкес, клиникалық ауырсыну синдромы мен ауырсынуды бағалау шкаласы бойынша), стероидты емес қабынуға қарсы дәрілік заттарды таңдаудың ұлттық хаттама/халықаралық ұсынымдарға, науқастың жасына, физиологиялық/патологиялық жағдайына және аллергиялық анамнезіне сәйкестігі сияқты критерийлері 100% құрады. Қабынуға қарсы стероидты емес дәрілік заттардың бір реттік терапевтік дозасының, енгізу жолының, жиілігінің, ұзақтығының және дұрыс еріткіштің қолданылуының нұсқаулыққа сәйкестік көрсеткіші 86% құрады, осы көрсеткіш бойынша негізінен дәрілік заттарды қолдану жиілігіне байланысты дәрілік қателіктер жіберілген. Полипрагмазия 20% құрады. Пациенттер қабылдаған дәрілер арасындағы дәрі-дәрмектің өзара әрекеттесуін бағалау критерийі жоғары клиникалық мәнді (major) әрекеттесулердің 8%, ал орташа клиникалық маңыздылығы (moderate) 40% құрайтынын көрсетті.
Қорытындылар. Стероидты емес қабынуға қарсы дәрілік заттарбұл әртүрлі мүшелер мен жүйелердің ауруларын емдеуде кеңінен қолданылатын ыңғайлы да қолжетімді препараттар тобы болып табылады. Сондықтан осы топтағы препараттарды рациональды және қауіпсіз қолдануды қамтамасыз ету үшін тиімді ұсыныстар мен сақтық шараларын енгізу қажет:
1. Damumed медициналық ақпараттық жүйесінде ауырсынуды бағалау шкаласы мен күнделік жазбаларын уақытылы толтыру;
2. Damumed медициналық ақпараттық жүйесінде тағайындауларды жоспарлы және pro re nata тағайындауларына (қажет болған жағдайда тағайындау) бөлуді дамыту, стероидты емес қабынуға қарсы дәрілік заттардың дозаларының интервалын нұсқаулық бойынша қатаң сақтау үшін орта медицина қызметкерлерінің дәрігерлік тағайындауды орындау уақытын нақты есепке алуды енгізу.
3. Дәрігерлердің тәжірибесіне ≥65 жастағы науқастарда полипрагмазиямен күресу құралдарын қолдануды енгізу: Бирс критерийлері;
4. Қажетсіз жағымсыз әсерлерді тіркеу деңгейін арттыру мақсатында медициналық қызметкерлерді де, пациенттерді де қамтитын білім беру іс-шараларын өткізу.

1. Вельц Н. Ю. Нестероидные противовоспалительные препараты: проблемы безопасности применения /Н. Ю. Вельц, Е. О. Журавлева, Т. М. Букатина //Безопасность и риск фармакотерапии. – 2018. – №6 (1). – С. 11-18.

2. Каратеев А. Е. Эйкозаноиды и воспаление /А. Е. Каратеев, Т. Л. Алейникова //Современная ревматология. – 2016. – №10 (4). – С. 73-86.

3. Каратеев А. Е. Рациональное использование нестероидных противовоспалительных препаратов. Клинические рекомендации / А. Е. Каратеев, Е. Л. Насонов, В. Т. Ивашкин // Научно-практическая ревматология. – 2018. – №56. – С. 1-29.

4. By the 2023 American Geriatrics Society Beers Criteria® Update Expert Panel. American Geriatrics Society 2023 updated AGS Beers Criteria® for potentially inappropriate medication use in older adults //J. Am. Geriatr. Soc. – 2023. – V. 71 (7). – Pp. 2052-2081.

5. Daniel H. S. NSAIDs (including aspirin): Pharmacology and mechanism of action [Updated: Feb 05, 2024]. In: UpToDate. March 2024 //https://www.uptodate.com/contents/nsaids-including-aspirin-pharmacology-and-mechanism-of-action?search=nsaid&source=search_result&selectedTitle=4%7E147&usage_type=default&display_rank=3 (accessed: 13.03.2024).

6. Drugs.com //https://www.drugs.com/drug_interactions.html

7. DrugBank //https://go.drugbank.com/drug-interaction-checker (accessed: 13.03.2024).

8. Ghlichloo I. Nonsteroidal Anti-Inflammatory Drugs (NSAIDs) [Updated 2023 May 1]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan /I. Ghlichloo, V. Gerriets //https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK547742/ (accessed: 13.03.2024).

9. Timothy J. W. NonsteroidalAnti-inflammatoryDrug (NSAID) Toxicity //https://emedicine.medscape.com/article/816117-overview?form=fpf (accessed: 13.03.2024).

10. VigiAccess //https://www.vigiaccess.org/ (accessed: 13.03.2024).

11. Wimmer B. C. Clinical outcomes associated with medication regimen complexity in older people: a systematic review /B. C. Wimmer, A. J. Cross, N. Jokanovic et al. //J. Am. Geriatr. Soc. – 2017. – V. 65 (4). – Pp. 747-753.

12. Zidan A. Inappropriate polypharmacy management versus deprescribing: A review on their relationship /A. Zidan, A. Awaisu //Basic. Clin. Pharmacol. Toxicol. – 2024. – V. 134 (1). – Pp. 6-14.