АДСТАРҒА АРНАЛҒАН АДАМ РЕСУРСТАРЫНЫҢ СЕЗІМДІЛІГІН БАҒАЛАУ

Біздің мақсат 2030 жылға дейін Қазақстанда жалпы тәжірибе дәрігерлерінің қажеттілігін болжауға бірқатар факторлардың әсерін зерттеу болды. Ол үшін модельге сезімталдық талдауы жүргізілді. Адам ресурстарын болжау моделі жүйенің динамикасы әдіснамасына сәйкес жасалған. Сезімталдықты талдау (Монте-Карло әдісі) келесі модельдік параметрлердің әсерінен жалпы дәрігерлер санының өзгеруін ескеру үшін жүргізілді: зейнеткерлік жасқа жетуіне байланысты жұмыстан босату, басқа себептер бойынша жұмыстан босату және ішкі мигранттардың есебінен кадрлардың келуі. Әр параметр үшін салыстырмалы сезімталдық есептелінді. Алынған нәтижелер көрсеткендей, құрылған модель «зейнетке шығу» параметріне ең аз сезімтал, бірақ жұмысшылардың ауысу жылдамдығына өте сезімтал. Бұл алғашқы медициналық-санитарлық көмектің негізгі проблемаларының бірі. Бұл параметр жұмыс күшінің ағынын басқарудың үлкен мүмкіндіктеріне ие. Ішкі мигранттар болып табылатын дәрігерлерді жалдау (жоғары оқу орындарының түлектерін қоспағанда) болжамдарға айтарлықтай әсер ететін тағы бір фактор болып табылады. Бұл параметрге сезімталдық кадрдың кетуіне сезімталдықпен салыстырылады. Біз барлық үш параметрдің әсерін бір уақытта бағаладық. Егер ең ықтимал сценарий іске асырылса, онда жеткізілім нарығы жалпы дәрігерлердің қажеттіліктерін толығымен дерлік 68-ден 305 дәрігерге дейінгі тапшылықпен жабады.

жүйенің динамикасы, сезімталдықты бағалау, адам ресурстарын болжау, денсаулық сақтау

1. Smits M. Proceedings of the 23-rd Blede Conference'e Trust: Implications for the Individual, Enterprises and Society' /M. Smits, V. Slenter, J. Geurts //Improving manpower planning in health care. - Pucihar, 2010. - P. 144-154.

2. Committee, A.H.W.A., Nursing Workforce Planning In Australia - A Guide To The Process And Methods Used by the Australian Health Workforce Committee. 2004, AHWAC: Sydney, http://www.healthworkforce.health.nsw.gov.au/amwac/pdf/nurse_plan_20041.pdf

3. Birch S. Health human resource planning for the new millennium: inputs in the production of health, illness, and recovery in populations //Can. J. Nursing Res. - 2002. - V. 33. - P. 109-114.

4. Hall T. H. Why plan human resources for health? //Hum. Resour. Dev. - 1998. - V. 2. -P. 77-86.

5. Barer M. Toward integrated medical resource policies for Canada, in Report to the Federal /M. Barer, G. Stoddart //Provincial Territorial Conference of Deputy Ministers of Health. -Ontario, 1991. - P. 214-216.

6. Dussault, G. B. Assessing future health workforce needs-Investing in Europe's health workforce of tomorrow: Scope for innovation and collaboration /G. B. Dussault, J. Sermeus, W. Padaiga. - Geneva, 2010. - 234 p.

7. Forte G. J. U.S physician workforce forecasting: a tale of two states //Cahiers de Sociologie et de Demographie Medicales. - 2006. -V. 46 (2). - P. 123-148.

8. Lavis, J. N. The answer is.., now what was the question? Applying alternative approaches to estimating nurse requirements /J. N. Lavis, S. Birch //Can. J. Nurs. Adm. - 1997. - V. 10 (1). - P. 24-44.

9. Roberfroid D. L. Physician supply forecast: better than peering in a crystal ball /D. L. Roberfroid, Ch. Stordeur, S. //Hum. Resour. Health. - 2009. - V. 7 (10). - P. 16-18.

10. Schofield D. Modelling demand for medical services in Australia /D. Schofield, I. Mcrae, R. Shrestha //International Medical Workforce Conference. - Edinburgh, 2008. - P. 78-82.

11. Schofield D. R. Access to general practionionar services among underserved Australians: a microsimulation study /D. Schofield, R. Shrestha, E. Callander //Hum. Resour. Health. - 2012. - V. 10. - P. 567-571.

12. O'Brien-Pallas L. Health human resource planning in home care: How to approach it - That is the question //Health. Pap - 2000. - V. 1 (4). - P. 53-59.

13. Rafiei S. Organization., W.H., Models and Tools for Health Workforce Planning and Projections /S. Rafiei, S. Abdollahzade, F. Hashemi // Human Resources for Health Observer. - Geneva, 2010. - P. 890-893.

14. Scott A. Alternative approaches to health workforce planning. - Queensland, 2011. -148 p.

15. Solutions D.C.f.H. Better health care worker demand projections: A twenty first century approach. - Bipartisan, 2013. - 234 p.

16. The Complexities of National Health Care Workforce Planning. - Bipartisan, 2011. - 68 p.

17. Buske L. Projected physician supply // CMAJ. - 1998. - V. 158. - P. 1584.

18. Health human resources planning and the production of health /S. Birch, G. Kephart, G. Tomblin-Murphy et al. //Development of an analytical framework for needs-based health human resources planning. - Ontario: McMaster University; 2007. - 164 p.

19. Ship P. J. Health personnel projections, The methods and their uses, studies on country experiences. WHO/EDUC/ 89.198. Division of Health Manpower Development. - Geneva, 1989. - 92 p.

20. Joyce C. More doctors, but not enough: Australian medical workforce supply 2001 - 2012 /C. Joyce, J. McNeil, J. Stoelwinder //Med. J. Aust. - 2006. - V. 184. - P. 441-446.

21. Song F. Stochastic simulation and sensitivity analysis: estimating future demand for health resources in China /F. Song, T. Rathwell // World Health Stat. - 1994. - V. 47. - P. 149-156.

22. Medical Training Review Panel. Seventh Report. Canberra: Commonwealth Department of Health and Ageing, 2003. Available at: http://www.health.gov.au/internet/wcms/Publishing.nsf/Content/health-workforce-education-mtrp7thr.htm (accessed Mar 2006).

23. Australian Bureau of Statistics. Population projections, Australia, 2002 - 2101. - Canberra: ABS, 2003. - 324 p.

24. A systematic review of physician retirement planning /M. P. Silver, A. D. Hamilton, A. Biswas et al. //Hum. Resour. Health. - 2016. - V. 14. - P. 67.

25. Kollar E. Ethics and policy of medical brain drain: a review /E. Kollar, A. Buyx //Swiss Med. Wkly. - 2013. - V. 143: w13845

26. Serour G. I. Healthcare workers and the brain drain //Int. J. Gynaecol. Obstet. - 2009. - V. 106. - P. 175-178.

27. Ono T. Health Workforce Planning in OECD Countries: A review of 26 projection models from 18 countries /T. Ono, G. Lafortune, M. Schoenstein //OECD Health Working Papers. -2013. - V. 62. - P. 78-85.

28. Republican Center for Healthcare Development [Internet]. Nur-Sultan: The Association; [cited 2020 Jun 07]. National Healthcare Personnel Management Policy. Available from: http://www.rcrz.kz/files/nauka/%d0%9d%d0%b0%d1%86%d0%b8%d0%be%d0%bd%d0%b0%d0%bb%d1%8c%d0%bd%d0%b0%d1%8f%20%d0%bf%d0%be%d0%bb%d0%b8%d1%82%d0%b8%d0%ba%d0%b0%20%d1%83%d0%bf%d1%80%d0%b0%d0%b2%d0%bb%d0%b5%d0%bd%d0%b8%d1%8f%20%d0%9a%d0%a0%d0%97.pdf