FINDRISK ШКАЛАСЫ БОЙЫНША 2 ТИПТІ ҚАНТ ДИАБЕТІНІҢ ДАМУ ҚАУІПІ БАР НАУҚАСТАРДАҒЫ 1,5 АНГИДРО-Д-СОРБИТОЛ

Кіріспе: қант диабетінің (ҚД) даму қауіпі бар науқастарда көмірсу алмасуының патогенетикалық даму механизмдерін зерттеу қазіргі кезеңде ғылыми зерттеулер үшін перспективті тақырып болып табылады. Гиперинсулинемияның фундаментальды патогенетикалық рөлі 2 типті ҚД даму қауіп факторы ретінде көптеген преспективті зерттеулере анықталған. Сонымен қатар қазіргі кезеңде қолданылатын әдістер арасында жалпы гликемиялық өзгергіштіктің негізгі факторы болып табылатын, гликемия және оның түрленгіштік феноменін реттейтін параметрлердің байланысын зерттеу қызығушылық туғызуда. Берілген мақалада зерттеу пәні FINDRISK шкаласы бойынша есептелген 2 типті ҚД он жылдық даму қауіпі бар науқастардағы HOMA-IR инсулинорезистенттілік индексі мен 1,5 ангидро-Д-глицитол арасындағы потенциялды байланысы болып табылады. Материалдар мен әдістер: 2 типті ҚД даму қауіпі бар 213 науқас. Зерттелуші екі топтарда клиникалық мәліметтерді жинау, көмірсу алмасын зерттеу жүргізілді: аш қарынға глюкоза, гликирленген гемоглобин, инсулин, 1,5 ангидро-Д-глицитол. Статистикалық саралау Спирменнің рангтық корреляциясын, бинарлы логистикалық регрессия әдістерін қолданумен жүргізілді. Нәтижелері: 1,5 AG және ДСИ (r=0,213), БА (r=0,260), САҚ (r=0,143), ДАҚ (r=0,143), ҮГ (r=0,147), инсулин (r=0,215) және 4OMA-IR (r=0,232), FINDRISK (r=0,161) араларында маңызды оң корреляциялық байланыс анықталды. Қорытынды: FINDRISK шкаласы бойынша ҚД жоғары даму қауіпі 1,5 AG мөлшерінің төмендеуімен ассоцирленген, яғни көмірсу алмасу бұзылысының даму қауіпін бағалауда потенциалды тиімді маркер ретінде қарастыруға мүмкіндік береді.

1,5 ангидро-Д-глицитол, инсулинорезистенттілік, диабет алды жағдай, FINDRISK

1. 1,5-anhydro-D-glucitol: a novel marker of glucose excursions /M. Dworacka, H. Winiarska, M. Szymanska et al. //Int. J. Clin. Pract. Suppl. - 2002. - V. 129. - P. 40-44.

2. Взаимосвязь уровня биомаркера FABP4 с риском развития сахарного диабета 2 типа /В. Ф. Парахина, Е. М. Ларюшина, Н. В. Васильева //Медицина и экология. - 2018. -№86. - С. 90-97.

3. A more simplified Finnish diabetes risk score for opportunistic screening of undiagnosed type 2 diabetes in a German population with a family history of the metabolic syndrome /J. Li, A. Bergmann, M. Reimann et al. //Horm Metab Res. -2009. - V. 41, №2. - P. 98-103.

4. A carbose treatment and the risk of cardiovascular disease and hypertension in patients with impaired glucose tolerance: the STOP-NIDDM trial /J. L. Chiasson, R. G. Josse, R. Gomis et al. // JAMA. - 2003. - V. 290, №4. - P. 486-494.

5. American Diabetes Association Classification and Diagnosis of Diabetes: Standards of Medical Care in Diabetes-2018 //Diabetes Care. -2018. - V. 41. - P. 13-27.

6. Association of 1,5-anhydroglucitol and 2-hour postprandial blood glucose in type 2 diabetic patients /C. Stettler, M. Stahl, S. Allemann et al. // Diabetes Care. - 2008. - V. 31. - P. 1534-1535.

7. Cohort Profile: The National FINRISK Study /K. Borodulin, H. Tolonen, P. Jousilahti et al. //International Journal of Epidemiology. -2018. - V. 47, №3. - С. 696-696.

8. Comparison of 1,5-anhydroglucitol, HbA1C, and fructosamine for detection of diabetes mellitus /T. Yamanouchi, Y. Akanuma, T. Toyota et al. //Diabetes. - 1991. - V. 40. - P. 52-57.

9. Da Ros R. Postprandial hyperglycemia and diabetic complications /R. Da Ros, R. Assaloni, A. Ceriello //Recenti Prog Med. - 2005. - V. 96, №9. - P. 436-444.

10. Diabetes risk in a Cuban primary care setting in persons with no known glucose abnormalities /A. H. Mohieldein A. A. Naranjo, A. Y. Rodriguez et al. //MEDICC. - 2013. - V. 15. - Р. 16-19.

11. Efficacy of hemoglobin-Alc, fructosamine, and 1,5-anhydroglucitol in community screening for diabetes mellitus /M. Nagai, K. Sakata, H. Yanagawa et al. //Japanese Journal of Public Health. - 1993. - V. 40, №3. - P. 205-212.

12. Elevated 1-hour postload plasma glucose levels identify subjects with normal glucose tolerance but impaired в-cell function, insulin resistance, and worse cardiovascular risk profile: the GENFIEV study /C. Bianchi, R. Miccoli, M. Trombetta et al. //j. Clin. Endocrinol. Metab. -2013. - V. 98, №5. - P. 2100-2105.

13. ESH/ESC Task Force for the Manage-ment of Arterial Hypertension. Practice guidelines for the management of arterial hypertension of the European Society of Hypertension (ESH) and the European Society of Cardiology (ESC) //j. Hyper- tens. - 2013. - V. 31, No10. - P. 1925-1938.

14. Evaluation of 1,5-anhydroglucitol as a marker for glycemic variability in patients with type 2 diabetes mellitus /M. J. Kim, H. S. Jung, Y. Hwang-Bo et al. //Acta Diabetol. - 2013. - V. 50, №4. - P. 505-510.

15. Fasting and postchallenge hyperglycemia and risk of cardiovascular disease in Chinese: The Chin-Shan Community Cardiovascular Cohort study /K. L. Chien, H. C. Hsu, T. C. Su et al. //Am. Heart. J. - 2008. - V. 156, №5. - P. 996-1002.

16. Fujita Y. Confirmation of impaired early insulin response to glycemic stimulus in nonobese mild diabetics /Y. Fujita, A. L. Herron Jr., H. S. Seltzer //Diabetes. - 1975. - V. 24, №1. - P. 17-27.

17. Impact of insulin resistance on postprocedural myocardial injury and clinical outcomes in patients who underwent elective coronary interventions with drug-eluting stents /T. Uetani, T. Amano, K. Harada et al. //JACC Cardiovasc Interv. -2012. - V. 5, №11. - P. 1159-1167.

18. Insulin resistance as a predictor for restenosis after coronary stenting /K. Nishio, T. Fukui, F. Tsunoda et al. //Int. J. Cardiol. - 2005. - V. 103, №2. - P. 128-134.

19. Insulin resistance predicts the risk for recurrent coronary events in post-infarction patients /B. Szepietowska, S. McNitt, V. Kutyifa et al. //Cardiol. J. - 2015. - V. 22, №5. - P. 519-526.

20. Insulin resistance, the metabolic syndrome, and risk of incident cardiovascular disease: a population-based study /J. Jeppesen, T. W. Hansen, S. Rasmussen et al. //Am. Heart. J. -2007. - V. 49, №21. - P. 2112-2119.

21. King H. Global burden of diabetes, 1995-2025: prevalence, numerical estimates, and projections /H. King, R. E. Aubert, W. H. Herman // Diabetes Care. - 1998. - №21. - P. 1414-1431.

22. Kones R. Primary prevention of coronary heart disease: integration of new data, evolving views, revised goals, and role of rosuvastatin in management. A comprehensive survey //Drug Des. Devel. Ther. - 2011. - V. 5. - P. 325-380.

23. Plasma 1,5-anhydro-D- glucitol as new clinical marker of glycemic control in NIDDM patients /T. Yamanouchi, S. Minoda, M. Yabuuchi et al. //Diabetes. - 1989. - V. 38. - P. 723-729.

24. Relationship between serum 1,5-anhydroglucitol and urinary excretion of N-acetylglucosaminidase and albumin determined at onset of NIDDM with 3-year follow-up /T. Yamanouchi, T. Kawasaki, T. Yoshimura et al. // Diabetes Care. - 1998. - V. 21, №4. - P. 619-624.

25. Risk calculation of developing type 2 diabetes in Libyan adults /A. R. Abduelkarem, S. I. Sharif, A. M. Hammrouni et al. //Pract. Diab. Int. - 2009. - V. 26. - P. 148-151.

26. Risk-stratified screening for diabetes in adults: results of the first investigation in Hungary /G. Winkler, T. Hidvegi, G. Vandorfi et al. // Orv. Hetil. - 2010. - V. 151, №17. - P. 691-696.

27. Serum 1,5-anhydro-D-glucitol and glycemic control in patients with non-insulin-dependent diabetes mellitus /F. Umeda, T. Yamauchi, H. Ishii et al. //J. Exp. Med. - 1991. -V. 163, №2. - P. 93-100.