ҚАНТДИАБЕЛНІҢ 2 ТИП ДАМУ ҚАУІПІМЕН FABP4 БИОМАРКЕРІ ДЕҢГЕЙІНІҢ АРАСЫНДАҒЫ ӨЗАРА БАЙЛАНЫС

Мақсаты: Эндотелий дисфункцияның FABP4 биомаркер деңгейін анықтау және 2 тип қант диабетінің даму қауіп деңгейлерімен өзара байланысын зерттеу. Материалдар мен әдістер: Батыс Қазақстан обылысында 18-65 жас аралығындағы 389 респондентке қиғаш кросс-секциялық зерттеу жүргізілді. 2 тип қант диабетінің даму қауіпі FINDRISK шкаласымен бағаланды. Эндотелий дисфункцияның FABP4 биомаркерін анықтау XMap технологиясын қолдана отырып, қан сарысуын иммунофлуоресцентті әдіспен мультиплексті зерттеу көмегімен жүргізілді. Нәтижелері мен талқылаулары: 2 типтегі қант диабетінің қауіп топтарын бағалау кезінде, 310 (80%) адамды қамтитын, 2 тип ҚД даму қауіпі төмен науқастар тобы (FINDRISK-1,2) мен 79 (20%) адамды қамтитын, 2 тип ҚД даму қауіпі жоғары науқастар тобы бөліп алынды (FINDRISK-3,4,5). 2 типтегі ҚД даму қауіпі жоғары топтарда FABP4 маркері деңгейінің 2 типтегі ҚД даму қауіп төмен топтармен салыстырғанда басым болды. Статистикалық маңызды оң тікелей орташа корреляционды байланыс анықталды (r-0,59), яғни бұл FINDRISK шкаласы бойынша 2 тип ҚД даму қауіпімен бірге FABP4 меркер деңгейінің өсуі дәліл болды. Қорытынды: Зерттеу нәтижелері 2 типегі Қд әртүрлі даму қауіп топтары бар науқастар тобын ажыратуға, 2 тип ҚД даму қауіп жоғары топтарда FABP4 биомаркері деңгейінің жоғарлауын анықтауға мүмкіндік берді, 2 тип ҚД даму қауіпінің өсуімен эндотелий дисфункцияның FABP4 биомаркері деңгейінің жоғарлауы арасында өзара байланыс бар екендігі анықталынды.

биомаркер FABP4, риск развития сахарного диабета, дисфункция эндотелия, қант диабетінің даму қауіптері, эндотелий дисфункциясы

1. Всемирная организация здравоохранения. Информационный бюллетень. Диабет. Ноябрь 2016. [Электронный ресурс]. - Режим доступа: http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs312/ru/

2. Мельникова Ю. С. Эндотелиальная дисфункция как центральное звено патогенеза хронических болезней /Ю. С. Мельникова, Т. П. Макарова //Казанский медицинский журнал. - 2015. - Т. 96, №4. - С. 659-660.

3. Национальный регистр Республики Казахстан за 2016 год. [Электронный ресурс]. -Режим доступа: http://www.parlam.kz/ru/bloas/ ferho/Details/4/20136

4. Оценка десятилетнего риска развития сахарного диабета 2 типа в Карагандинской области: популяционное кросс-секционное исследование /Д. Н. Шерьязданова, Е. М. Ларюшина, А. А. Турмухамбетова, Л. Г. Тургунова // Медицина и экология. - 2016. -№2. - С. 64-68.

5. Abduelkarem A. R. Risk calculation of developing type 2 diabetes in Libyan adults /A. R. Abduelkarem, S. I. Sharif, A. M. Hammrouni // Pract. Diab. Int. - 2009. - V. 26. - Рp. 148-151.

6. Aimin X. Adipocyte Fatty Acid-Binding Protein Is a Plasma Biomarker Closely Associated with Obesity and Metabolic Syndrome /X. Aimin, Y. Wang, J. Xu //Clinical Chemistry. - 2006. -№52, V. 3. - Рp. 405-413.

7. Alssema M. Finnish questionnaire reasonably good predictor of the incidence of diabetes in The Netherlands /M. Alssema, E. J. Feskens, S. J. Bakker //Ned. Tijdschr. Geneeskd. - 2008. -№1. - Т. 152 (44). - Рp. 2418-2424.

8. Annete W. K. Serum Adipocyte Fatty Acid -Binding Protein as a New Biomarker Predicting the Development of Type 2 Diabetes /W. K. Annete, X. Aimin, C. Pak //Diabetes Care. - 2007. -№30. - Pp. 2667-2672.

9. Chow W. S. Elevated circulating adipocyte-fatty acid binding protein levels predict incident cardiovascular events in a community-based cohort: a 12-year prospective study /W. S. Chow, A.W. Tso, A. Xu, M. M. Yuen //J. Am. Heart. Assoc. 2013. - №2. - Рp. 2-6.

10. Daousi C. Prevalence of obesity in type 2 diabetes in secondary care: association with cardiovascular risk factors /C. Daousi, I. F. Casson, G. V. Gill, I. A. MacFarlane //Postgrad. Med. J. -2006. - №82 (966). - Рp. 280-284.

11. Djousse L. Plasma Fatty Acid-Binding Protein 4, Nonesterified Fatty Acids, and Incident Diabetes in Older Adults /L. Djousse, O. Khawaja, M. Bartz //Diabetes care. - 2012. - №35 (8). -Рp. 1701-1707.

12. Djoussea L. Plasma levels of FABP4, but not FABP3, are associated with increased risk of diabetes /L. Djoussea, J. M. Gazianoa //Lipids. -2012. - №47 (8). - Рp. 757-762.

13. Haffner S. M. Disproportionately increased proinsulin levels are associated with the insulin resistance syndrome /S. M. Haffner, L. Mykkanen, R. A. Valdez //J. Clin. Endocrinol. Metab. - 1994. - V. 79. - Pp. 1806-1810.

14. Jeffrey B. Combined Adipocyte-Macrophage Fatty Acid-Binding Protein Deficiency Improves Metabolism, Atherosclerosis, and Survival in Apolipoprotein E-Deficient Mice /B. Jeffrey, M. Kazuhisa //Circulation. - 2004. - №14. -Рp. 1492-1498.

15. Mohieldein A. H. Risk estimation of type 2 Diabetes and dietary habits among adult nondiabetics in central Saudi Arabia /A. Mohieldein, H. H. Mohieldein, M. Alzohairy //GJHS. - 2009. - V. 3.- Рp. 123-133.

16. Mohieldein A. H. Diabetes risk in a Cuban primary care setting in persons with no known glucose abnormalities /A. Mohieldein, A. A. Naranjo, A. Y. Rodriguez //MEDICC. - 2013. - V. 15. - Рp. 16-19.

17. Ota H. Elevation of Fatty Acid-Binding Protein 4 Is Predisposed by Family History of Hypertension and Contributes to Blood Pressure Elevation /H. Ota, M. Furuhashi, S. Ishimura // American Journal of hypertension. - 2012. - V. 25, №10. - Pp. 1124-1130.

18. Reaven G. M. Role of insulin resistance in human disease //Diabetes. - 1998. - V. 37. -Pp.1595-1607.