СЕМЕЙ Қ. МЕМЛЕКЕТПК МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІНІҢ 2 КУРС СТУДЕНТТЕРІНІҢ ЗИЯТКЕРЛІКТЕРІН ЖЕТІЛДІРУДЕ «ЗИЯТКЕРЛІКДЕҢГЕЙІН АРТТЫРУ» ЖИЫНТЫҚ БАҒАРЛАМАСЫ ТИІМДІЛІГІН БАҒАЛАУ

Зерттеу өзектілгі: жоғары білім беру жүйесін оқытудың санатына зейін және есте сақтау ақыл-ой еңбегіне күш түсіру, әсіресе жоғарғы жауапкершілік кезеңі жатады. Студенттерде сынақ аптасы, емтихандық сессия, аралық бақылау кезінде шамалы алаңдаушылық, интеллектуалды және эмоционалдық жүктеме арта түседі. Студенттен ақпаратты алу, өңдеу, ақпаратты сыни бағалау және оны іс жүзінде тәжірибелік қызметке қолдану талап етіледі. Бұл икемділіктері шамалы дәрежеде студенттердің интеллектуалдық деңгейіне байланысты. Бәсекеге қабілетті маманның қалыптасуы жоғары физикалық және ақыл-ойдың жұмыс қабілетіне байланысты жүзеге асырылады. Осының барлығы Семей қ. ММУ екінші курс студенттеріне арналған оқу жылдамдығын арттыратын дәстүрлі емес оқу әдісін меңгеру арқылы қол жеткізуге болатын интеллектуалды дамудың өзектілігін және қажеттілігін анықтайды. Жұмыстың негізгі мақсаты: Семей қ. ММУ 2 курс студенттерінің жылдам оқуды үйрету үрдісінде дағдыны дамыту «Зияткерлік деңгейді арттыру» Б. А. Жетпісбаев және Г. А. Терликбаевның Жиынтық бағдарламасының тиімділігін меңгеру. Зерттеу материалдары мен әдістері: Зерттеу дизайны - эксперимент. Экспериментте алдыға қойылған мақсаттарға қол жеткізу үшін Семей қ. ММУ-нің 2 курстың 168 стоматология факультетінің және жалпы медицинаның студенттері қатысты. Зияткерліктерін арттыру үшін студенттерге Б. А. Жетписбаев және Г. А. Терликбаеваның 2016) І0 бөлімнен тұратын «Зияткерлік деңгейді арттыру» Кешенді бағдарламасы ұсынылды. Үш айдың ішінде студенттер Жиынтық бағдарламаны меңгерді, «Сіз қалай оқисыз?» деген сауалнама жүргізілді. Барлық студенттерден Жиынтық бағдарламаны меңгергенге дейін және кейін зияткерлік деңгейдің интегралдық көрсеткіші (IG), оқу жылдамдығы және механикалық жады (Мж) деңгейін анықтаумен бағаланды. Зияткерлік деңгейді арттыру бойынша Кешенді бағдарламасын толық меңгергеннен соң 3,5 айдан кейін интегралды зияткерлік (IG) пен оқу жылдамдығы (V) көрсеткішін анықтау үшін қорытынды тесттілеу жүргізілді. Алынған цифралық мәліметтер статистикалық өңдеуден Монцевичюте-Эрингене [19] әдәсә бойынша өткізілді. Зерттеу нәтижелері: интегралды және дифференциалды оқу алгоритмін қолдану қажеттіні қажетсіздіктен, мәтіннің мағынасын және оның үстемдігін анықтауға мүмкіндік береді. Қорытынды тестілеу нәтижелері жалпы медицина және стоматология факультеттерінің студенттері арасында интегралды IG оқылым жылдамдығының айтарлықтай арта түскенін көрсетті. Қорытынды: медициналық университеттің студенттерінің интегралды алгоритмді меңгеру және қолдану кезінде оқу жылдамдығы бастапқы интеллектуалды деңгейге қарай 1,28-дан 3,96-ға дейін артады. Интегралды және дифференциалды алгоритмдерді оқу кезінде және регресіз оқылымды қолданған кезде, мамандар мен әуесқойлар арасында интеллект деңгейлері теңеседі. Қорытынды тесттілеу нәтижелері зияткерліктің интегралды көрсеткіші (IQ) жалпы медицина және стоматология факультеті студенттерінің 1,19 және 1,22 есе сәйкес жоғарылағанын көрсетті. Жылдам оқу 2 курс жалпы медицина студенттерімен қатар стоматология факультеті студенттерінің де 3,41 және 7,5 есе сәйкес жоғарылады.

интеллект, интегральный и дифференциальный алгоритмы, регрессия, скорость чтения, механическая память, зияткерлік, интегралдық және дифференциалды алгоритмдер, регрессия, оқу жылдамдығы, механикалық жады

1. Андреев О. А. Учитесь быстро читать /О. А. Андреев, Л. Н. Хромов. - М.: Просвещение, 1991. - 60 с.

2. Андреев О. А. Техника быстрого чтения /О. А. Андреев, Л. Н. Хромов. - М.: Прометей, 1991. - 160 с.

3. Бажин А. В. Оперативная память и уровни постоянного потенциала головного мозга у лиц с высокой физической активностью при транзиторной физиологической гипоксии: Автореф. дис..канд. биол. наук. - Уфа, 2007. - 22 с.

4. Безденежных Б. Н. Психофизиологические закономерности взаимодействия функциональных систем при реализации деятельности: Автореф. дис.канд. пед. наук. - М., 2004. - 24 с.

5. Гречнева А. Н. Индивидуальные особенности нервной деятельности и физической возможности будущих учителей: Автореф. дис.канд. биол. наук. - М., 2009. - 22 с.

6. Дорянкина Е. К. Моделирование образовательной системы вуза по развитию студентов как субъектов профессионально-педагогической деятельности: Автореф. дис. канд. пед. наук. - Хабаровск, 2012. - 16 с.

7. Дубинина М. Г. Развитие психометрического интеллекта у студентов технического вуза: Автореф. дис.канд. пед. наук. - Ярославль, 2006. - 18 с.

8. Жетписбаев Б. А. Значение дифференциального алгоритма и ВНС на скорость чтения /Б. А. Жетписбаев, Г. А. Терликбаева // Матер. ХІІІ междунар. науч.-практ. конф. «Экология. Радиация. Здоровье». - Семей, 2017. - С. 55.

9. Жетписбаев Б. А. Значение интегрального алгоритма чтения и ВНС в повышении интеллектуального уровня у студентов ГМУ г. Семей /Б. А. Жетписбаев, Г. А. Терликбаева //Матер. междунар. науч.-практ. конф. «Современная наука: состояние и пути развития». - Семей, 2016. - С. 198-201.

10. Жетписбаев Б. А. Влияние периферического зрения на типы ВНС в повышении скорости чтения /Б. А. Жетписбаев, Г. А. Терликбаева //Матер. ХІІІ междунар. науч.-практ. конф. «Экология. Радиация. Здоровье». -Семей, 2017. - С. 53.

11. Жетписбаев Б. А. Комплексная программа «Повышение интеллектуального уровня» /Б. А. Жетписбаев, Г. А. Терликбаева. Авторское право №1537 от 01. 08. 2016.

12. Жетписбаев Б. А. Применение артикуляции при чтении у разных типов ВНС /Б. А. Жетписбаев, Г. А. Терликбаева //Матер. ХІІІ междунар. науч.-практ. конф. «Экология. Радиация. Здоровье». - Семей, 2017. - С. 54.

13. Жетписбаев Б. А. Роль периферического поля зрения в процессе чтения /Б. А. Жетписбаев, Г. А. Терликбаева //Матер. Междунар. науч.-практ. конф. «Современная наука: состояние и пути развития». - Семей, 2016. - С. 202-204.

14. Игнатьева И. С. Нейрофизиологические механизмы зрительной рабочей памяти у подростков на начальных стадиях полового созревания и взрослых: Автореф. дис.канд. пед. наук. - М., 2008. -22 с.

15. Казин Э. М. Влияние психофизиологического потенциала на адаптацию к учебной деятельности /Э. М. Казин, В. И. Иванов, Н. А. Литвинова //Физиология человека. - 2002. - Т. 28, №3. - С. 23-29.

16. Морозова Л. В. Психофизиологические закономерности зрительного восприятия детей 6-8 лет: Автореф. дис..канд. биол. наук. - Архангельск, 2008. - 24 с.

17. Никитина Т. Б. Самоучитель по развитию памяти. - М.: Международное агентство, 2000. - С. 51-53.

18. Тихомирова С. В. Развитие внимания программированными методиками в процессе обучения скорочтению в юношеском возрасте: Автореф. дис.канд. психол. наук. - Алматы, 2002. - 16 с.

19. Монцевичюте-Эрингене Е. В. Упрощенные математико-статистические методы в медицинской исследовательской работе // Патол. физиология и эксперим. терапия. -1961. - №1. - С. 71-76.