INULA HELENIUM L. ҚОЮ ЭКСТРАКТЫ НЕГІЗІНДЕГІ СПРЕЙ ҚҰРАМЫ МЕН ТЕХНОЛОГИЯСЫН ЖАСАУ

Қазіргі уақытта әртүрлі модификацияланған аэрозольдік дәрілік түрлер, атап айтқанда спрейлер күннен күнге кең таралуда. Сонымен қатар, фармацевтикалық технологияда бүріккіштерді құрудың теориялық негіздері толық зерттелмеген және спрей туралы, аэрозольдердің модификациясы немесе тәуелсіз дәрілік түр туралы нақты жауап жоқ. Спрейлерлерге деген теориялық қызығушылықтың артуы, фармация, медицина және косметология үшін практикалық маңызы бар. Спрей аэрозольді қаптаманың бірқатар артықшылықтарымен қатар, құтыларды жоғары қысымда пайдалану, пропеленттер ретінде газадарды  қолдануынан бөлек, салыстырмалы түрде құны жоғары, күрделілігі, қауіптілігі, соққы кезінде немесе сәйкес емес температурада сақтау кезінде баллонның жарылу мүмкіндігі, жоғары тұтанғыштығы, жарылған жағдайда жердің озон қабатына теріс әсер ету қаупі сияқты кемшіліктерінде ескерген жөн.

Жұмыста Inula helenium L тамыры мен тамырсабағынан ультрадыбыс әсерімен қою экстракт алынып, оның негізінде ауыз қуысына арналған спрейдің тиімді құрамы мен технологиясы бойынша зерттеулер ұсынылған.

Зерттеу нәтижесінде Inula helenium L. тамыры мен тамырсабағынан қою экстракт алу үшін экстрагентті таңдау нәтижелері берілген. Inula helenium L. қою экстракт негізінде бактерияға қарсы әсері бар ауыз қуысына арналған спрей алу технология кезеңдері көрсетілген. Клиникаға дейінгі зерттеулер Inula helenium L. негізіндегі препараттың бактерияға қарсы белсенділігін және оның төмен уыттылығын растады. Сондай-ақ спрей үшін оңтайлы технологиялық параметрлерді қамтамасыз ететін көмекші компоненттердің топтарын таңдау бойынша зерттеу әдістері мен нәтижелері берілген. Алынған спрейдің тәжірибелік үлгілері физика-химиялық және технологиялық қасиеттері анықталды. Алынған нәтижелерге сүйене отырып, одан әрі зерттеу үшін ең ұтымды спрей құрамы таңдалды.

1. Беляков С.В. Фармацевтическая разработка спрея для лечения заболеваний полости рта на основе «ОГМГ-ГХ». Перспективы внедрения инновационных технологий в медицине и фармации. 2019; 2: 50-52.

2. Гордеев Е.Ю. Создание цифровой модели носовых путей для улучшенной доставки препарата. Состояние и перспективы развития современной науки по направлению «Биотехнические системы и технологии». 2021; 33: 296-305.

3. Jokicevic K., Kiekens S., Byl E., De Boeck I., Cauwenberghs E., Lebeer S., Kiekens F. Probiotic nasal spray development by spray drying. Eur. J. Pharm. Biopharm. 2021; 159: 211-220. https://doi:10.1016/j.ejpb.2020.11.008

4. Кинев М.Ю., Петров А.Ю., Дудорова О.А. Фармацевтический рынок упаковки для аэрозолей и спреев: требования к ней, представленные в фармакопеях. Фармация. 2020; 69 (5): 12-17.

5. Ложкин Ю.А. Анализ дисперсного состава и динамических характеристик распыла аэрозольноспрейных форм препаратов для горла. Вопросы практической педиатрии. 2016; 11 (6): 30-35.

6. Гуленков А.С., Мизина П.Г. Спреи – дизайн фармацевтической разработки. Вопросы обеспечения качества лекарственных средств. 2023; 41 (3): 74-83.

7. Досымқызы А.Д., Медешова А.Т. Inula helenium L. тамырынан ультрадыбыстық экстракциялау әдісімен қою экстракт алу. Матер. VI междунар. науч.-практ. конф., посвящ. памяти профессора Р. Дильбарханова «Формирование и перспективы развития научной школы фармации: преемственность поколений». Алматы; 2024: 278-280.