ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ АҚТӨБЕ ОБЛЫСЫ БОЙЫНША КӨКЖӨТЕЛДІҢ ЭПИДЕМИОЛОГИЯЛЫҚ ЖАҒДАЙЫН ТАЛДАУ

Көкжөтел – жедел респираторлық инфекция, ұстама тәріздес жөтелмен сипатталатын, вакцинациядағы жетістіктерге қарамастан, әлемдегі балалар арасында аурушаңдық пен өлім-жітімнің негізгі себептерінің бірі болып табылады. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының мәліметтері бойынша, жыл сайын шамамен 60 миллион адам көкжөтелмен ауырады, оның ішінде 1 миллионнан астамы – 1 жасқа дейінгі балалар. Вакцинацияның жоғары деңгейіне қарамастан, АҚШ, Австралия және Нидерланд сияқты көптеген дамыған елдер көкжөтел бойынша эпидемияларға тап болуда. Аурушаңдық туралы ресми статистикалық деректер нағыз ахуалды көрсетпеуі мүмкін, себебі тек 10-12% жағдайда диагноз қойылады.

Бұл зерттеудің мақсаты – 2020 – 2024 жылдар аралығында Қазақстан Республикасының Ақтөбе облысындағы коклюш эпидемиялық процесінің динамикасын талдау. Зерттеуде аталған кезеңдегі көкжөтел бойынша аурушаңдық туралы статистикалық деректер санитарлық-эпидемиологиялық бақылау департаментінен алынды.

Талдау көкжөтел бойынша аурушаңдықтың тең емес таралуын, 2024 жылы алдыңғы жылдармен салыстырғанда жағдайлардың айтарлықтай өсуін көрсетті. Аурушаңдықтың негізгі өсім факторлары – вакцинацияның төмендеу деңгейі және халықтың антивакциналық  көзқарастары. Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлігінің мәліметтері бойынша, 2024 жылдың басында 1440 көкжөтел жағдайы тіркелді, бұл 2023 жылмен салыстырғанда айтарлықтай жоғары.

Бұл зерттеу халықты вакцинациялау деңгейін көтеру мен  қауіпсіздік туралы хабардарлығын арттыру қажеттілігін көрсетеді.

1. Лапий Ф. И. Актуальность эффективной защиты против коклюша. Здоровье ребенка. 2010; 3: 86.

2. Мазанкова Л. Н., Григорьев К. И. Коклюш: старая инфекция, новые проблемы. Медицинская сестра. 2018; 20 (2): 19-24. https://doi:10.29296/25879979-201802-04

3. Министерство здравоохранения Республики Казахстан. https://www.gov.kz/memleket/entities/dsm/press/news/details/733043?lang=ru

4. Николаева И. В., Шайхиева Г. С. Коклюш на современном этапе. Вестник современной клинической медицины. 2016; 9 (1): 24-29. https://doi:10.20969/VSKM.2016.9(2).25-29

5. Сиземов А. Н., Комелева Е. В. Коклюш: клиника, диагностика, лечение. Лечащий врач. 2005; 7: 82-87.

6. Таточенко В. К. Коклюш – недоуправляемая инфекция. Вопросы современной педиатрии. 2014; 13 (2): 78-82.

7. Bisgard K. M., Pascual F. B., Ehresmann K. R. Infant pertussis: who was the source? Pediatr. Infect. Dis. J. 2004; 23: 985-989.

8. Cherry J. D. Why do pertussis vaccines fail? Pediatrics. 2012; 129: 968-970.

9. Gendrel D., Raymond J. La coqueluche dans le monde. Vacciner l'enfant et l'adulte [Pertussis worldwide. Vaccinating children and adults]. Med. Trop. Sante. Int. 2023; 3(4): 446. https://doi:10.48327/mtsi.v3i4.2023.446

10. Hu Y., Shi W., Meng Q., Yuan L., Gao W., Wang L., Yao K. Detection of Bordetella spp. in children with pertussis-like illness from 2018 to 2024 in China. J. Infect. 2024; 89 (3): 106222. https://doi:10.1016/j.jinf.2024.106222

11. Иозефович О. В., Харит С. М., Каплина С. П., Гостев В. В., Сидоренко С. В., Калиногорская О. С., Кветная А. С., Тимофеева Е. В., Окунева М. А. Распространенность коклюша у длительно кашляющих детей 6 – 17 лет, привитых в раннем возрасте АКДСвакциной. Эпидемиология и вакцинопрофилактика. 2012; 5: 56-59.

12. Liko J., Robison G. Priming with whole-cell versus acellular pertussis vaccine. N. Engl. J. Med. 2013; 7: 581-582.

13. Lobzin, Y. V., Bakhareva N. V. Retrospective Study of the Clinical Epidemiological Characteristics of Pertussis in Infants Prior to Their First Vaccination in the Russian Federation. Infect. Dis. Ther. 2015; 4 (1): 113-123.

14. Noble B. A., Jiudice S. S., Jones J. D., Timbrook T. T. Reemergence of Bordetella parapertussis, United States, 2019-2023. Emerg. Infect. Dis. 2024; 30 (5): 1058-1060. https://doi:10.3201/eid3005.231278

15. Tanne J. H. Whooping cough: Fivefold rise in US cases spells return to pre-pandemic levels. BMJ. 2024; 386: q2114. https://doi.org/10.1136/bmj.q2114

16. World Health Organization.Global and regional immunization profile. http://www.who.int/immunization/monitoring_surveillance/data