Патология түріне байланысты перифериялық полиневропатияның болжаушылары

Біздің жұмысымыздың негізгі мақсаты этиологиялық факторлардың түрлері, таралуы, диагностикалық критерийлер және полиневропатиялық терапия әдістері туралы әдеби деректерді талдау және жинақтау болды.
Ол үшін біз жүйелі шолуларды, клиникалық, рандомизацияланған ғылыми медициналық мәліметтер базасын: PubMed, Cochrane, соңғы 10 жылдағы медициналық журналдарға шолуларды талдадық.
Ер адамдар арасында жиі пайда болуы, полиневропатияның сондай-ақ жасына байланысты перифериялық полиневропатияның даму қаупінің жоғарылауы туралы мәліметтер алынды.
Полиневропатияны тудыратын ең көп таралған эндокриндік аурудың бірі - қант диабеті болып табылады, метаболикалық синдромның болуы, метформинді қабылдау оның ағымын нашарлатады.
Полиневропатияның дамуының басқа себептері дәнекер тінінің жүйелік аурулары (мысалы, жүйелі қызыл жегі, васкулиттер, Шегрен ауруы, ревматоидты артрит, Бехчет ауруы), СБА, ӨСОА, асқазан ауруы кезінде пайда болатын Кастлдың ішкі факторының жетіспеушілігі, асқазанның субтотальды резекциясы, целиакия ауруы, ішектің қабыну аурулары, бета-талассемия, миелома, лимфобластикалық лейкемия.
Біз жүрек-қан тамырлары патологиясының полиневропатияның дамуына байланысын көрсететін сенімді деректер таппадық, алайда, олардың болжамын нашарлататыны даусыз болып қала береді.
Жұқпалы аурулардың ішінде перифериялық жүйке жүйесіне қатысты ең агрессивті вирус болып С гепатиті вирусы, коронавирустық инфекция, содан кейін Сampylobacterjejuni, А және В тұмауы вирусы, А, В гепатиті вирусы және т.б. вирустар табылады.
Есірткіден туындаған полиневропатияны платина препараттары, туберкулезге қарсы препараттар тудыруы мүмкін. Сонымен қатар, тұқым қуалайтын перифериялық нейропатияларды бөліп көрсету керек, олардың пайда болу жиілігі 1:2500 құрайды.
Ішімдікке салынудың 90% жағдайы полиневропатияны тудырады, ішімдікке салыну ұзақтығы мен полиневропатияның дамуы арасында өзара байланыстылық бар.
Полиневропатиялардың таралуы жеткілікті зерттелмеген, бірақ Малайзия, Албания, Эквадор, Испания, Үндістан, Италия, АҚШ, Финляндия, Австралия, Германия тұрғындары арасында бұл ауру өте жиі кездеседі. Полиневропатия диагнозын қою үшін жете неврологиялық тексеру (ең сезімтал белгі – тобық рефлекстерінің бұзылуы), электрофизиологиялық мәліметтер (спиральды амплитудасы SNAP (sensorynerveactionpotential) және перональды CMAP (compoundmuscleactionpotential), дистальды симметриялық полиневропатия анықтау үшін ең сезімтал және сенімді болып саналады), қан сарысуы мен ми-жұлын сұйықтығын зерттеу қажет.
Полиневропатияны емдеу тактикасы этиологиялық факторға байланысты және дәрілік емес және дәрілік терапияны қамтиды.

1. Abraham A, Alabdali M, Alsulaiman A, Albulaihe H, Breiner A, Katzberg HD, Aljaafari D, Lovblom LE, Bril V. The sensitivity and specificity of the neurological examination in polyneuropathy patients with clinical and electrophysiological correlations. PLoS One. 2017 Mar 1;12(3):e0171597. doi: 10.1371/journal.pone.0171597. PMID: 28249029; PMCID: PMC5332032.

2. Almas T, Niaz MA, Sattar Y, Khedro T, Kanawati A, Yazji K, Alsufyani R, Al-Khatib Y, Akbar A, Mansoor E. Chronic inflammatory demyelinating polyneuropathy as a paraneoplastic manifestation of colorectal carcinoma: What do we know? Ann Med Surg (Lond). 2021 Jul 9;68:102545. doi: 10.1016/j.amsu.2021.102545. PMID: 34434545; PMCID: PMC8376678.

3. Arisoy A, Yilgor A, Uney İH. Association Between Severe Chronic Obstructive Pulmonary Disease and Polyneuropathy. Med Sci Monit. 2021 Nov 9;27:e932690. doi: 10.12659/MSM.932690. PMID: 34750341; PMCID: PMC8590296.

4. Baldereschi M, Inzitari M, Di Carlo A, Bovis F, Maggi S, Capurso A, Solfrizzi V, Panza F, Scafato E, Inzitari D; ILSA Working Group. Vascular factors predict polyneuropathy in a non-diabetic elderly population. Neurol Sci. 2013 Jun;34(6):955-62. doi: 10.1007/s10072-012-1167-x. Epub 2012 Aug 15. PMID: 22893359.

5. Bell DSH. Metformin-induced vitamin B12 deficiency can cause or worsen distal symmetrical, autonomic and cardiac neuropathy in the patient with diabetes. Diabetes Obes Metab. 2022 Aug;24(8):1423-1428. doi: 10.1111/dom.14734. Epub 2022 May 20. PMID: 35491956.

6. Bönhof GJ, Sipola G, Strom A, Herder C, Strassburger K, Knebel B, Reule C, Wollmann JC, Icks A, Al-Hasani H, Roden M, Kuss O, Ziegler D. BOND study: a randomised double-blind, placebocontrolled trial over 12 months to assess the effects of benfotiamine on morphometric, neurophysiological and clinical measures in patients with type 2 diabetes with symptomatic polyneuropathy. BMJ Open. 2022 Feb 3;12(2):e057142. doi: 10.1136/bmjopen-2021-057142. PMID: 35115359; PMCID: PMC8814806.

7. Chakraborty RK, Aeddula NR. Churg Strauss Syndrome. 2022 Aug 10. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2022 Jan–. PMID: 30725784.

8. Choi JK, Kim WJ, Jeon JY. Paraneoplastic sensorimotor polyneuropathy in prostatic adenocarcinoma: A case report. Medicine (Baltimore). 2018 Apr;97(15):e0030. doi: 10.1097/MD.0000000000010030. PMID: 29642138; PMCID: PMC5908599.

9. Cortez M, Singleton JR, Smith AG. Glucose intolerance, metabolic syndrome, and neuropathy. Handb Clin Neurol. 2014;126:109-22. doi: 10.1016/B978-0-444-53480-4.00009-6. PMID: 25410218.

10. Damulin IV, Degterev DA. Polineĭropatii pri zabolevaniiakh kishechnika [Polyneuropathies in intestinal diseases]. Zh Nevrol Psikhiatr Im S S Korsakova. 2017;117(8):103-107. Russian. doi: 10.17116/jnevro201711781103-107. PMID: 28884726.

11. Dimachkie M.M., Barohn R.J., Katz J. Multifocal Motor Neuropathy, Multifocal Acquired Demyelinating Sensory and Motor Neuropathy, and Other Chronic Acquired Demyelinating Polyneuropathy Variants // Neurol Clin. — 2013. — Vol. 31. — P. 533-555.

12. Eggermann K, Gess B, Häusler M, Weis J, Hahn A, Kurth I. Hereditary Neuropathies. Dtsch Arztebl Int. 2018 Feb 9;115(6):91-97. doi: 10.3238/arztebl.2018.0091. PMID: 29478438; PMCID: PMC5832893.

13. Eskut, N. , Koskderelioglu, A. . Neurotoxic Agents and Peripheral Neuropathy. In: Sabuncuoglu, S. , editor. Neurotoxicity - New Advances [Internet]. London: IntechOpen; 2021 [cited 2022 Nov 21]. Available from: https://www.intechopen.com/chapters/79149 doi:

14. Feldman EL, Callaghan BC, Pop-Busui R, Zochodne DW, Wright DE, Bennett DL, Bril V, Russell JW, Viswanathan V. Diabetic neuropathy. Nat Rev Dis Primers. 2019 Jun 13;5(1):42. doi: 10.1038/s41572-019-0097-9. PMID: 31197183; PMCID: PMC7096070.

15. Frithiof R, Rostami E, Kumlien E, Virhammar J, Fällmar D, Hultström M, Lipcsey M, Ashton N, Blennow K, Zetterberg H, Punga AR. Critical illness polyneuropathy, myopathy and neuronal biomarkers in COVID-19 patients: A prospective study. Clin Neurophysiol. 2021 Jul;132(7):1733-1740. doi: 10.1016/j.clinph.2021.03.016. Epub 2021 Apr 1. PMID: 33875374; PMCID: PMC8012169.

16. Gaioli GM, González DE, Areny G, Grela M, Amoedo D. [Heavy metals in the enviroment: Guillain-Barre like syndrome]. Archivos Argentinos de Pediatria. 2020 Feb;118(1):e48-e52. DOI: 10.5546/aap.2020.e48. PMID: 31984709.

17. Geyer HL, Herskovitz S, Slamovits TL, Schaumburg HH. Optochiasmatic and peripheral neuropathy due to ethambutol overtreatment. J Neuroophthalmol. 2014 Sep;34(3):257-8. doi: 10.1097/WNO.0000000000000141. PMID: 24897009.

18. Hanewinckel R, Drenthen J, van Oijen M, Hofman A, van Doorn PA, Ikram MA. Prevalence of polyneuropathy in the general middle-aged and elderly population. Neurology. 2016 Nov 1;87(18):1892-1898. doi: 10.1212/WNL.0000000000003293. Epub 2016 Sep 28. PMID: 27683845.

19. Hanewinckel, R., van Oijen, M., Ikram, M.A. et al. The epidemiology and risk factors of chronic polyneuropathy. Eur J Epidemiol 31, 5–20 (2016).

20. Hao Y, Wang W, Jacobs BC, Qiao B, Chen M, Liu D, Feng X, Wang Y. Antecedent infections in Guillain-Barré syndrome: a single-center, prospective study. Ann Clin Transl Neurol. 2019 Dec;6(12):2510-2517. doi: 10.1002/acn3.50946. Epub 2019 Nov 12. PMID: 31714025; PMCID: PMC6917331.

21. Iravani S, Kazemi Motlagh AH, Emami Razavi SZ, Shahi F, Wang J, Hou L, Sun W, Afshari Fard MR, Aghili M, Karimi M, Rezaeizadeh H, Zhao B. Effectiveness of Acupuncture Treatment on Chemotherapy-Induced Peripheral Neuropathy: A Pilot, Randomized, Assessor-Blinded, Controlled Trial. Pain Res Manag. 2020 Jun 29;2020:2504674. doi: 10.1155/2020/2504674. PMID: 32676134; PMCID: PMC7341378.

22. Julian T, Glascow N, Syeed R, Zis P. Alcohol-related peripheral neuropathy: a systematic review and meta-analysis. J Neurol. 2019 Dec;266(12):2907-2919. doi: 10.1007/s00415-018-9123-1. Epub 2018 Nov 22. PMID: 30467601; PMCID: PMC6851213.

23. Juntunen, J., Matikainen, E., Seppäläinen, A.M. et al. Peripheral neuropathy and vibration syndrome. Int Arch Occup Environ Health 52, 17–24 (1983).

24. Kroczka S, Stepien K, Witek-Motyl I, Klekawka T, Kapusta E, Biedron A, Skorek P, Twardowska H, Stasik K, Skoczen S. Polyneuropathy in Acute Lymphoblastic Leukemia Long-Term Survivors: Clinical and Electrophysiological Characteristics With the Impact of Radiotherapy. Front Pediatr. 2021 Feb 9;8:526235. doi: 10.3389/fped.2020.526235. PMID: 33634049; PMCID: PMC7899979.

25. Laursen D, Krug J, Wolford R. Complication of Hepatitis A Infection: Case Report of Acute Inflammatory Demyelinating Polyneuropathy. Clin Pract Cases Emerg Med. 2021 Feb;5(1):113-116. doi: 10.5811/cpcem.2020.9.48827. PMID: 33560967; PMCID: PMC7872614.

26. Liu S, Dong C, Ubogu EE. Immunotherapy of Guillain-Barré syndrome. Hum Vaccin Immunother. 2018;14(11):2568-2579. doi: 10.1080/21645515.2018.1493415. Epub 2018 Jul 12. PMID: 29953326; PMCID: PMC6314401.

27. Loizou LA, Boddie HG. Polyradiculoneuropathy associated with heroin abuse. J Neurol Neurosurg Psychiatry. 1978 Sep;41(9):855-7. doi: 10.1136/jnnp.41.9.855. PMID: 690660; PMCID: PMC493169.

28. Mclean BN, Gulliver J, Dalton HR. Hepatitis E virus and neurological disorders. Pract Neurol. 2017 Aug;17(4):282-288. doi: 10.1136/practneurol-2016-001588. Epub 2017 Jun 24. PMID: 28647707.

29. Moiseev S, Tao E, Moiseev A, Bulanov N, Filatova E, Fomin V, Germain DP. The Benefits of Family Screening in Rare Diseases: Genetic Testing Reveals 165 New Cases of Fabry Disease among AtRisk Family Members of 83 Index Patients. Genes (Basel). 2022 Sep 9;13(9):1619. doi: 10.3390/genes13091619. PMID: 36140787; PMCID: PMC9498688.

30. Munayco CV, Gavilan RG, Ramirez G, Loayza M, Miraval ML, Whitehouse E, Gharpure R, Soares J, Soplopuco HV, Sejvar J. Large Outbreak of Guillain-Barré Syndrome, Peru, 2019. Emerg Infect Dis. 2020 Nov;26(11):2778-2780. doi: 10.3201/eid2611.200127. PMID: 33079047; PMCID: PMC7588531.

31. Nemati R, Mehdizadeh S, Salimipour H, Yaghoubi E, Alipour Z, Tabib SM, Assadi M. Neurological manifestations related to Crohn’s disease: a boon for the workforce. Gastroenterol Rep (Oxf). 2019 Aug;7(4):291-297. doi: 10.1093/gastro/gox034. Epub 2017 Sep 25. PMID: 31413837; PMCID: PMC6688734.

32. Nemtsas P, Arnaoutoglou M, Perifanis V, Koutsouraki E, Spanos G, Arnaoutoglou N, Chalkia P, Pantelidou D, Orologas A. Polyneuropathy and myopathy in beta-thalassemia major patients. Ann Hematol. 2018 May;97(5):899-904. doi: 10.1007/s00277-018-3251-7. Epub 2018 Feb 9. PMID: 29427184.

33. Nugraha ES, Huang I, Supriyadi R, Girawan D, Bestari MB. Successful Nucleoside Analog and Corticosteroid Therapy for Chronic Inflammatory Demyelinating Polyneuropathy in a Patient With Hepatitis B Virus Liver Cirrhosis. ACG Case Rep J. 2021 Jan 13;8(1):e00519. doi: 10.14309/crj.0000000000000519. PMID: 33457438; PMCID: PMC7808564.

34. Odajiu I, Covantsev S, Sivapalan P, Mathioudakis AG, Jensen JS, Davidescu EI, Chatzimavridou-Grigoriadou V, Corlateanu A. Peripheral neuropathy: A neglected cause of disability in COPD - A narrative review. Respir Med. 2022 Sep;201:106952. doi: 10.1016/j.rmed.2022.106952. Epub 2022 Aug 11. PMID: 36029697.

35. Ricci L, Luigetti M, Florio L, Capone F, Di Lazzaro V. Causes of chronic neuropathies: a single-center experience. Neurol Sci. 2019 Aug;40(8):1611-1617. doi: 10.1007/s10072-019-03899-z. Epub 2019 Apr 18. PMID: 31001716.

36. Rossor AM, Reilly MM. Blood biomarkers of peripheral neuropathy. Acta Neurol Scand. 2022 Oct;146(4):325-331. doi: 10.1111/ane.13650. Epub 2022 May 25. PMID: 35611606; PMCID: PMC9796925.

37. S. Sharma, V. Tobin, P. R. J. Vas, and G. Rayman, “The ldiflare and ccm methods demonstrate early nerve fiber abnormalities in untreated hypothyroidism: a prospective study,” The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism, vol. 103, no. 8, pp. 3094–3102, 2018.

38. Sonbhadra A, Reddy BVC, Saini AG, Tiewsoh K, Paria P, Kesavan S, Suthar R, Dawman L, Attri S. Peripheral Neuropathy in Children With Chronic Kidney Disease: Are We Looking Enough? Ann Indian Acad Neurol. 2022 May-Jun;25(3):389-393. doi: 10.4103/aian.aian_1067_21. Epub 2022 Jun 24. PMID: 35936645; PMCID: PMC9350774.

39. Stettner M, Steinberger D, Hartmann CJ, Pabst T, Konta L, Hartung HP, Kieseier BC. Isoniazidinduced polyneuropathy in a tuberculosis patient - implication for individual risk stratification with genotyping? Brain Behav. 2015 Aug;5(8):e00326. doi: 10.1002/brb3.326. Epub 2015 May 29. PMID: 26355945; PMCID: PMC4559012.

40. Suhail M, Sohrab SS, Kamal MA, Azhar EI. Role of hepatitis c virus in hepatocellular carcinoma and neurological disorders: an overview. Front Oncol. 2022 Jul 29;12:913231. doi: 10.3389/fonc.2022.913231. PMID: 35965577; PMCID: PMC9372299.

41. Toledano P, Orueta R, Rodríguez-Pintó I, Valls-Solé J, Cervera R, Espinosa G. Peripheral nervous system involvement in systemic lupus erythematosus: Prevalence, clinical and immunological characteristics, treatment and outcome of a large cohort from a single centre. Autoimmun Rev. 2017 Jul;16(7):750-755. doi: 10.1016/j.autrev.2017.05.011. Epub 2017 May 5. PMID: 28483540.

42. Tulbă D, Popescu BO, Manole E, Băicuș C. Immune Axonal Neuropathies Associated With Systemic Autoimmune Rheumatic Diseases. Front Pharmacol. 2021 Apr 14;12:610585. doi: 10.3389/fphar.2021.610585. PMID: 33935704; PMCID: PMC8079948.

43. van Schaik IN, Bril V, van Geloven N, Hartung HP, Lewis RA, Sobue G, Lawo JP, Praus M, Mielke O, Durn BL, Cornblath DR, Merkies ISJ; PATH study group. Subcutaneous immunoglobulin for maintenance treatment in chronic inflammatory demyelinating polyneuropathy (PATH): a randomised, double-blind, placebo-controlled, phase 3 trial. Lancet Neurol. 2018 Jan;17(1):35-46. doi: 10.1016/S1474-4422(17)30378-2. Epub 2017 Nov 6. Erratum in: Lancet Neurol. 2018 Jan;17 (1):26. Erratum in: Lancet Neurol. 2018 Aug;17(8):661. PMID: 29122523.

44. Warendorf JK, Vrancken AFJE, van Eijk RPA, Visser NA, van den Berg LH, Notermans NC. Statins do not increase risk of polyneuropathy: A case-control study and literature review. Neurology. 2019 Apr 30;92(18):e2136-e2144. doi: 10.1212/WNL.0000000000007148. Epub 2019 Feb 8. PMID: 30737334.

45. Woo Kyung Sung, Jin Uk Jeong, Ki Tae Bang, Jong Ho Shin, Ji Hyung Yoo, Nak Min Kim, Jun Hyung Park, and Joo Heon Kim. «Fibrillary glomerulonephritis combined with chronic inflammatory demyelinating polyneuropathy» Kidney Research and Clinical Practice, vol. 34, no. 2, 2015. doi:10.1016/j.krcp.2014.10.008

46. Xu E, Xie Y, Al-Aly Z. Long-term neurologic outcomes of COVID-19. Nat Med. 2022 Nov;28(11):2406-2415. doi: 10.1038/s41591-022-02001-z. Epub 2022 Sep 22. PMID: 36138154; PMCID: PMC9671811.

47. Zoccarato M, Grisold W, Grisold A, Poretto V, Boso F, Giometto B. Paraneoplastic Neuropathies: What’s New Since the 2004 Recommended Diagnostic Criteria. Front Neurol. 2021 Oct 1;12:706169. doi: 10.3389/fneur.2021.706169. PMID: 34659082; PMCID: PMC8517070.

48. G. P. Hasenova, G. S. Kajshibaeva, L. A. Kuzina, S. N. Kojshibaev, R. M. Bajmuhanov, G. B. Abasova, T. T. Bokebaev, E. G. Rogacheva, E. YU. Ivanova, N. A. Ibragimova Kliniko-nevrologicheskie proyavleniya diabeticheskoj polinejropatii: puti medikamentoznoj korrekcii // ZHurnal «Medicina». 2017. № 10 (184)

49. N.I. Tursynov, M.A. Grigolashvili, N.YU. Ilyushina, C.U. Sopbekova, A.D. Muhametkalieva, A.U. Utegenov Sovremennye aspekty diagnostiki i lecheniya hronicheskih demieliniziruyushchih polinejropatij // ZHurnal «Nejrohirurgiya i nevrologiya Kazahstana». 2016. №3 (44).

50. Popova T.E., SHnajder N.A., Petrova M.M., Nikolaeva T.YA., Kantimirova E.A. Epidemiologiya hronicheskoj vospalitel’noj demieliniziruyushchej polinevropatii za rubezhom i v Rossii // Nervnomyshechnye bolezni. 2015. №2. URL:).