АЛҒАШҚЫ МЕДИЦИНАЛЫҚ-САНИТАРЛЫҚ КӨМЕК ҚЫЗМЕПН БАҒАЛАУ ҚҰРАЛДАРЫН ТАЛДАУ

Алғашқы медициналық-санитарлық көмек - бұл қоғам мен денсаулық сақтау жүйесі арасындағы алғашқы және негізгі байланыстырушы буын. Ол қарым-қатынастың бірінші деңгейі және халықтың денсаулығын сақтаудың үздіксіз үрдістің кезеңі болып табылады. Осы әдебиет шолуында алғашқы медициналық - санитарлық көмек қызметін бағалау құралдарын талдаудың негізгі нәтижелері берілген. Авторлар PubMed, Web of Science, Google Scholar іздеу жүйелерінде және CyberLeninka электрондық ғылыми кітапханасында ғылыми мақалаларды іздестіруді жүргізді. Іздеу тереңдігі 15 жылды құрады. 532 дерек көзі табылды, оның ішінде алғашқы талдаудан кейін 47 мақала іріктелді. Қорытынды талдау үшін 8 мақала таңдалды. Алғашқы медициналық - санитарлық көмек қызметін бағалау құралдарына жүргізілген салыстырмалы талдау «Primary Care Asessment Tool (PCAT)» және «The service availability and readiness assessment (SARA)» сияқты валидтік құралдардың тиімділігін көрсетті.

primary health care, evaluation assessment tool, accessibility of health services quality, алғашқы медициналық-санитарлық көмек, сапаны бағалау

1. Айыпханова А. Т. «Роль Декларации Астаны по ПМСП в мире. Реформа ПМСП в Казахстане» //Доклад МЗ РК - 24.04.2019 г. [Электронный ресурс]. - Режим доступа: http://rcrz.kz/files/24.04.19_role_of_the_Declaration_of_Astana.pdf

2. Доклад Министра здравоохранения Республики Казахстан Биртанова Е.А. по ПМСП [Электронный ресурс]. - Режим доступа: http:// www.rcrz.kz/index.php/ru/glavnaya/29-stati/148-stat16

3. Понимание первичной медико-санитарной помощи /Всемирная организация здравоохранения. Европейское региональное бюро. [Электронный ресурс]. - Режим доступа: http://www.euro.who.int/ru/health-topics/Health-systems/primary-health-care/primary-health-care/ questions-and-answers-understanding-primary-health-care

4. Шейман И. М. Приоритет первичной медико-санитарной помощи - декларация или реальность? /И. М. Шейман, В. И. Шевский, С. В. Сажина //Социальные аспекты здоровья населения. - 2019. - №1. - С. 65.

5. A Rapid Assessment Methodology for the Evaluation of Primary Care Organization and Performance in Brazil /James Macinko, Celia Almeida, Paulo Klingelhoefer de Sa //Health Policy Plan. - 2007. - V. 22, №3. - P. 67-77.

6. Ataguba J. E. Monitoring and evaluating progress towards Universal Health Coverage in South Africa /J. E. Ataguba, С. Day, D. McIntyre // PLoS Med. - 2014. - V.11, №9. - P. 145-151.

7. Barriers to Primary Medical Care Among Patients at a Community Mental Health Center /C. L. Miller, B. G Druss, E. A. Dombrowski et al. //Psychiatr. Serv. - 2003. - V. 54, №8. - Р. 1158-1160.

8. Comparison of Primary Care Experience in Hospital-Based Practices and Community-Based Office Practices in Japan /T. Aoki, Y. Yamamoto, S. Fukuhara //Ann. of Fam. Med. - 2020. - V. 18, №1. - Р. 24-29.

9. Consistencia interna e confiabilidade da versao em portugues do Instrumento de Avaliagao da Atengao Primaria (PCATool-Brasil) para servigos de saude infantil /E. Harzheim, B. Starfield, L. Rajmil et al. //Cad. Saude. Publica. -2006. - V. 22, №8. - Р. 1649-1659.

10. Development and Validation of the Tibetan Primary Care Assessment Tool /W. Wang, L. Shi, A. Yin et al. //Biomed. Res. Int. - 2014. -V. 308739.

11. Free and Universal Access to Primary Healthcare in Mongolia: The Service Availability and Readiness Assessment /A. Jigjidsuren, T. Byambaa, et al. //BMC Health Serv Res. - 2019. -V. 19, №1. - Р.129.

12. Haggerty J. Room for Improvement: Patients' Experiences of Primary Care in Quebec Before Major Reforms /J. Haggerty, R. Pineault, et al. //Can. Fam. Physician. - 2007. - V. 53, №6. - Р. 1057.

13. Malouin R. Evaluating the Tools Used to Assess the Medical Home /R. Malouin, B. Starfield, M. Sepulveda //Manag. Care. - 2009. - V. 18, №6. - P. 44-48.

14. Measuring Consumer Experiences with Primary Care /C. E. Cassady, B. Starfield, M. P. Hurtado et al. //Pediatrics. - 2000. - V. 105. - P. 998.

15. Ministry of Health. Uganda Services Availability and Readiness Assessment 2013. Summary Report: Key Findings in Figures. Accessed July 25, 2018. [Электронный ресурс]. - Режим доступа: http ://apps.who.int/healthi nfo/systems/datacatalog/index.php/catalog/30/reports

16. Patients' Experiences in Different Models of Community Health Centers in Southern China /H. X. Wang, Y. S.Wong et al. //Ann. of Fam. Med. - 2013. - V. 11, №6. - Р. 517-526.

17. Rocha K. B. Assessment of Primary Care in Health Surveys: A Population Perspective //Eur. J. Public Health. - 2012. - V. 22, №1. - P. 14-19.

18. Service availability and readiness assessment of maternal, newborn and child health services at public health facilities in Madagascar / S. Andriantsimietry, R. Rakotomanga, J. P. Rakotovao, et al. //Afr. J. Reprod. Health. - 2016. - V. 20, №3. - P. 149-158.

19. Shi L. Primary Care Quality: Community Health Center and Health Maintenance Organization //South. Med. J. - 2003. - V. 96, №8. - Р. 787-795.

20. Smith P. C. Performance Measurement for Health System Improvement: Experiences, Challenges and Prospects /P. C. Smith, E. Mossialos, I. Papanicolas //World Health Organization 2008 and World Health Organization, on behalf of the European Observatory on Health Systems and Policies, 2008. [Электронный ресурс]. - Режим доступа: http://www.who.int/management/district/performance/PerformanceMeasurement-HealthSystemImprovement2.pdf

21. Starfield B. Primary Care: Concept, Evaluation and Policy. - New York: Oxford University Press, 1992. - 322 p.

22. Sung N. J. Patient's Assessment of Primary Care of Medical Institutions in South Korea by Structural Type //Int. J. Qual. Health. Care. - 2010. - V. 22, №6. - Р. 493-439.

23. Tsai J. Usual Source of Care and the Quality of Medical Care Experiences: A CrossSectional Survey of Patients From a Taiwanese Community /J. Tsai, L. Shi //Med. Care. - 2010. -V. 48, №7 - P.628-34.

24. Wong S. Y. Comparison of primary care experiences among adults in general outpatient clinics and private general practice clinics in Hong Kong //BMC public health. - 2010. - V. 10. - P. 97.

25. World Health Organization (WHO). Service Availability and Readiness Assessment (SARA): An Annual Monitoring System for Service Delivery. Reference Manual Version 2.2. Geneva: WHO; 2015. Accessed July 17, 2018. [Электронный ресурс]. - Режим доступа: -http://apps. who.int/iris/bitstream/handle/10665/149025/ WHO-HIS-HSI-2014.5-eng.pdf?sequence=1